ائولسَرا اے پئیما هُدایا هَر چیزّ اَڈّ کُرت: آییا دُنیا و هَر چیزّ که دُنیائے تَها هَست شَش رۆچا جۆڑ کُرتنت. وهدے هُدایا زِمین جۆڑ کُرت، زِمین تَهار و هالیگ اَت، پَرچا که اَنگت هُدایا هِچّ چیزّ جۆڑ نکُرتگاَت. بَله هُدائے روه هَمۆدا آپئے سَربُرا اَت.
گُڑا هُدایا گوَشت: «رُژنایی ببیت» و رُژنایی بوت. هُدایا دیست که رُژنایی شَرّ اِنت و رُژناییا گوَشتی «رۆچ». رُژنایی چه تَهاریا جِتایی کُرت و تَهاریا گوَشتی «شَپ». هُدایا دُنیائے جۆڑ کَنگئے ائوَلی رۆچا رُژنایی جۆڑ کُرت.
دُنیائے جۆڑ کَنگئے دومی رۆچا، هُدایا گوَشت: «آپئے سَربُرا گُمبُدے ببیت» و آپئے سَربُرا گُمبُدے بوت. هُدایا اے گُمبُدئے نام «آسمان» کُرت.
دُنیائے جۆڑ کَنگئے سئیُمی رۆچا، هُدایا گوَشت: «آپ یَکجاه ببنت و هُشکی زاهِر ببیت.» آییا هُشکی «زِمین» گوَشت و آپ «دَریا». هُدایا دیست که آییئے جۆڑ کُرتگێن چیزّ شَرّ اَنت.
گُڑا هُدایا گوَشت: «زِمین هَر کِسمئے درَچک و دار برۆدێنیت» و هَمے ڈئول بوت. هُدایا دیست که آییئے جۆڑ کُرتگێن چیزّ شَرّ اَنت.
دُنیائے جۆڑ کَنگئے چارُمی رۆچا، هُدایا گوَشت: «آسمانا رُژناێن چیزّ اَڈّ ببنت.» نون رۆچ و ماه و اِستار زاهِر بوتنت. هُدایا اے اَنچُش کُرتنت که زِمینا رُژنایی بدئینت و رۆچ و شَپ و مۆسُم و سالئے نِشانی ببنت. هُدایا دیست که آییئے جۆڑ کُرتگێن چیزّ شَرّ اَنت.
دُنیائے جۆڑ کَنگئے پَنچُمی رۆچا، هُدایا گوَشت: «دریا چه جانوَران پُرّ ببیت و مُرگ آسمانا بال بکَننت.» هَمے پئیما آییا سَجَّهێن اۆژناگ کَنۆکێن هئیوان و سَجَّهێن مُرگ جۆڑ کُرتنت. هُدایا دیست که اے کار هَم شَرّ بوت. وتی سَجَّهێن اَڈّ کُرتگێن چیزّی بَرکَت داتنت.
دُنیائے جۆڑ کَنگئے شَشُمی رۆچا، هُدایا گوَشت: «زِمینئے سَرا هَر کِسمئے جانوَر ببیت.» هَمے ڈئول بوت که هُدایا گوَشت. چه اے جانوران، لَهتێن دَلوَت اَتنت و لَهتێن لاپکَشّێن جانوَر و لَهتێن وَکشیێن جانوَر. هُدایا دیست که آییئے اے جۆڑ کُرتگێن چیزّ هَم شَرّ اَنت.
گُڑا هُدایا گوَشت: «بیا اِنسان جۆڑ کَنێن که مئے شِکلا ببنت. آ، زِمین و سَجَّهێن جانوَرانی سَرا هاکِمی بکَننت.»
گُڑا هُدایا کَمّے هاک زُرت و مردێنے جۆڑی کُرت و ساهی مان کُرت. اے مردئے نامی «آدَم» کرت. هُدایا مَزنێن باگے جۆڑ کُرت که آدَم هَمۆدا بنِندیت.
هُدایا باگئے دِلگاها دو هاسێن درَچک کِشت. یَکّے زِندئے درَچک اَت و دومی نێکی و بَدیئے زانگئے درَچک. هُدایا گۆن آدَما گوَشت: «تَرا اِجازَت هَست که باگئے سَجَّهێن درَچکانی بَران بوَرئے، بَله نێکی و بَدیئے زانگئے درَچکئے بَران هِچبر مئوَر. اَگَن تئو چه اے درَچکئے بَران وارت، تئو مِرئے«.
رندا هُدایا گوَشت: «په مردێنزَهگا شَرّ نهاِنت که آ تَهنا ببیت.» هِچّ جانوَرا اے واک و توان نێستاَت که آدَمئے کُمَککار ببیت.
گُڑا هُدایا، آدَم گرانێن وابێئے تها بُرت. آدَمئے پَهلوگے زُرتی و جَنێنزَهگے جۆڑی کُرت و آدَمئے کِرّا آورتی.
وهدے آدَما جَنێنزَهگ دیست، گوَشتی: «نون شَرّ بوت! اے منی پئیمێنے. اے ‹جَنێن› گوَشگ ببیت که چه مردێنا جۆڑ کَنگ بوتگ.» پَمێشکا مردێن وَتی مات و پِتا یَلَهَ کنت و گۆن وَتی جَنا یَکّ جِسم و یَکّ جانَ بیت.
هُدایا مردێن و جَنێن وَتی شِکلا جۆڑ کُرتنت. بَرکَتی داتنت و گوَشتی: «چُکّ و نُماسگ بیارێت و زِمینا پُرّ کَنێت.» هُدایا دیست که منی اے کار هَم شَرّ اِنت. هُدا چه وَتی جۆڑ کُرتگێن هئیوان و اِنسانان باز گَل اَت. اے سَجَّهێن چیزّ دُنیائے جۆڑ کَنگئے شَشُمی رۆچا تئیار بوتنت.
وهدے هَپتُمی رۆچ آتک، هُدایا وَتی دَستئے سَجَّهێن کار هَلاس کُرتگاَتنت. آییا هَپتُمی رۆچ بَرکَت دات. گوَشتی: «اے پاک و گِچینی رۆچے بیت، پَرچا که من هَمے رۆچا چه دُنیائے جۆڑ کَنگئے کارا آرام کُرت.» هَمے پئیما هُدایا دُنیا و دُنیائے تَهئے هَر چیزّ جۆڑ کُرتنت.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که پێدائِش دَر ۱ تان ۲آ نِبیسگ بوتگ.
آدَم و آییئے جَن باز گَل و شادان اَتنت. هَما زێباێن باگا نِشتگاَتنت که هُدایا په آیان جۆڑ کُرتگاَت. دوێنان گُد گوَرا نێستاَت، جاندَر اَتنت بله چه یکدگرا لَجِّشَ نکرت، پَرچا که دُنیایا گُناه نێستاَت. آیان گێشتِرێن وهدا باگا کَدَمَ جَت و گۆن هُدایا هَبَرِشَ کُرت.
بَله باگا مارے هَستاَت. مار مَزنێن پرێبکارے اَت. آییا چه جَنێنا جُست کُرت: «هُدایا پَکّا شُمارا گوَشتگ که باگئے هِچّ درَچکئے بَرا مئوَرێت؟»
جَنێنا جواب دات: «هُدایا گوَشتگ که ما هَر درَچکئے بَرا وارتَ کَنێن، بله چه نێکی و بَدیئے زانگئے درَچکئے بَران مئوَرێن. هُدایا اے هم گوَشتگ: ‹اَگَن شُما چه اے یکّێن درَچکئے بَران چیزّے وارت یانکه دَست هم پِر کُرت، شُما مِرێت.›»
مارا گوَشت: «اے راست نهاِنت. شُما نمِرێت. هَبَر اِش اِنت، هُدا زانت که هَما دَمانا که شُما اے نیبگا وَرێت، هُدائے پئیما بێت و آییئے پئیما شَرّ و هَرابئے پَرکا زانێت.»
جَنێنا دیست که آ نیبگ ڈئولدار اِنت و گِندگا وَشتام اِنت. آییا هَم لۆٹِت که اَکلمَند ببیت. گُڑا آییا لَهتێن نیبگ سَر چِت و وارت. پَدا کَمّے وَتی مردئے دستا هم داتی که آییئے همراه اَت. مردا هَم وارت.
هما دمانا آیانی چَمّ پَچ بوتنت و وتا مئیاربار زانتِش. دیستِش که ما جاندَر اێن. آیان اِنجیرئے تاک دۆتک که پۆشاک اَڈّ بکَننت و وَتی جسم و جانا چێر بدئینت.
گُڑا مرد و آییئے جَنا هُدائے تئوار اِشکُت که باگئے تَها پاد جَنَگا اَت. دوێنان وتا چه هُدایا چێر و اَندێم کرت که هُدا مگندیتِش. گُڑا هُدایا مردێنزَهگ تئوار کُرت و گوَشتی: «کُجا ائے تئو؟» آدَما جواب دات: «مَن باگئے تها تئیی پادبرَمش اِشکُت و منا تُرسِت پَرچا که جاندَر اَتان. پَمێشکا وَتا چێر و اَندێمُن کرت.»
گُڑا هُدایا جُست کُرت: «کئیا تَرا گوَشتگ که تئو جاندَر ائے؟ تئو هَما نیبگ وارتگ که من تَرا گوَشتگ مئوَری؟» مَردا گوَشت: «هَما جَنێن که تئو منا داتگ، هَماییا منا اے نیبگ دات.» پَدا هُدایا چه جَنێنا جُست کُرت: «اے چه کارے که تئو کُرت؟» جَنێنا گوَشت: «منا مارا رَد دات.»
هُدایا گۆن مارا گوَشت: «تئو نالَتی ائے! تئو په لاپکَشُّکایی رئوئے و تئیی وَراک هاک و دَنزَ بیت. تئو و جَنێن یَکدگرئے دژمنَ بێت و تئیی چُکّ و آییئے چُکّ هَم گۆن یَکدگرا نپرَتَ کَننت. جَنێنئے نَسل تئیی سَرگا جنت و تئو آییئے پادئے پونزا ٹَپّیگَ کَنئے.»
پَدا هُدایا گۆن جَنێنا گوَشت: «مَن تئیی چِلّگیئے دَردان سَکّ بازَ کَنان. تئیی لۆٹ و واهگ په وَتی مردا بیت و آ تئیی سَرا واجهیَ کنت.»
نون هُدایا دێم گۆن مردا کُرت و گوَشت: «تئو وَتی جَنئے هَبَر زُرت و منا نمَّنِت. نون زِمین نالَتی اِنت و تئو په سَکّی و سۆری چه زِمینا وَتی وَراکا کَشّئے. پَدا مِرئے و تئیی جۆن هاکا پِرَ تَرّیت.» مَردا وَتی جَنئے نام «هئوا» کُرت، پَرچا که آ سَجَّهێن مردُمانی ماتَ بیت و هئوائے مانا «زِند دئیۆک» اِنت. نون هُدایا چه جانوَری پۆستا آدَم و هئوا پۆشاک گوَرا داتنت.
گُڑا هُدایا گوَشت: «نون اِنسان مئے پئیما بوتگ که نێکی و بَدیئے زانتی هَست. آ بایَد اِنت اِجازَت دئیگ مبیت که زِندئے درَچکئے نیبگا بوارت و تان اَبَد زِندگ ببیت.» گُڑا هُدایا آدَم و هئوا چه باگا دَر کُرتنت. هُدایا زۆرمَندێن پرێشتگ باگئے دَپا اۆشتارێنتنت که کَسّ زِندئے درَچکئے نیبگا وارت مکنت.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که پێدائِش دَر ۳آ نِبیسگ بوتگ.
بازێن وَهدے گوَست، زِمینئے سَرئے مردُم گێشتِر بوتنت. آ باز سِلکار و جَنگۆل بوتنت. دُنیا اَنچۆ هَراب بوت که هُدایا شئور کُرت که سَجَّهێن دُنیایا گۆن مزَنێن توپّانێا هَلاسَ کَنان.
بَله مردے هستاَت، آییئے نام «نوه» اَت و هُدا چه آییا وَشّ و رَزا اَت. آ گُنَهکارانی نیاما پَهرێزکارێن مردُمے اَت. هُدایا گۆن نوها گوَشت که من بَلاهێن توپّانے کاران. پَمێشکا تئو مزَنێن بۆجیگے اَڈّ بکَن که چه توپّانا برَکّئے.
هُدایا گۆن نوها گوَشت: «اے بۆجیگا اَنچُش اَڈّ بکَن که دراجیا کساس هپتاد گواز ببیت، پراهیا دوازده گواز و بُرزیا هپت گواز ببیت. بۆجیگ سئے تَبَک ببیت، بازێن لۆگے مانی ببیت، یَکّ دَریگے پِری ببیت و سَری بَند ببیت. ترا هَمے بۆجیگ چَه دارا اَڈّ کَنگی اِنت و بۆجیگ پمێشکا باز مزن ببیت که اۆدا ترا و تئیی مردُمان و هَر پئیمێن زِمینی جانوَرا جاگَه ببیت که شما چه توپّانا برَکّێت«.
نوها هُدائے هَبَر زُرت. آییا و آییئے سئیێن چُکّان بۆجیگ هَما پئیما اَڈّ کُرت که هُدایا گۆن آیان گوَشتگاَت. بۆجیگئے اَڈّ کَنگا بازێن سالے لَگِّت پَرچا که بۆجیگ سَکّ مزَن اَت. نوها مردُم کَڈَّن کُرت و گوَشتنت که هُدائے هَبَران بزورێت و وَتی سِلکاریان یَلَه بکَنێت که توپّانے آیگی اِنت. بَله مردُمان آییئے هَبَر باوَر نکُرت.
هُدایا، نوه و آییئے لۆگئے مردُمانا اے هُکم هَم داتگاَت که هَمینچُک وَرگ بزورێت که په وَت و جانوَران بَسّ ببنت. وهدے هَر چیزّ تئیار اَت، هُدایا گۆن نوها گوَشت که توپّانئے وَهد آتکگ. تئو و تئیی جَن و تئیی سئیێن چُکّ و نِشار بۆجیگا سوار ببێت. هَشتێن مردُم بۆجیگا سوار بوتنت.
هُدایا هَر پئیمێن نرێن و مادگێن جانوَر نوهئے کِرّا راه دات که آ بۆجیگا سوار ببنت و چه توپّانا برَکّنت. هَما هئیوان که په کُربانیگا گچێن کنگ بوتگاَتنت، چه آیان هُدایا هَپت نرێن و هَپت مادگێن راه دات که په کُربانیگ کَنگا هَم هئیوان پَشت بکَپیت. وهدے نوه و آییئے مردم و اے سجّهێن هئیوان بۆجیگا سوار بوتنت، هُدایا وَت بۆجیگئے دَروازگ بَند کُرت.
گُڑا هئورا گوَرت و گوَرت و گوَرت. هئورا بَسّ نکُرت، تان چِل رۆچ و چِل شَپا گوَرتی. چه زِمینئے چێرا هَم آپ دَر آتک. سَرجَمێن دُنیا زێراپ بوت، مزَنێن کۆه هم آپئے چێرا شتنت.
هَر چیزّے که هُشکێن زِمینئے سَرا هَستاَت بێران بوت. بۆجیگئے تَهئے مردُم و جانوَر زِندگ منتنت و بسّ. بۆجیگ آپئے سَرا ترَپَّل بوت و آییئے تَهئے سَجَّهێن سَهدار چه بُکّگا رَکِّتنت.
هئورئے بَسّ کَنگا رَند، بۆجیگ تان پَنچ ماها آپئے سَرا ترَپّل بوت و هَمے وَهدا آپ کَمّ کَمّا هُشکَ بوت. یَکّ رۆچے بۆجیگ کۆهێئے سَرا اۆشتات، بَله دُنیا اَنگَت زێراپ اَت. سئے ماها رَند کۆهانی ٹُلُّک زاهِر بوتنت.
دگه چِلّ رۆچا رَند نوها بالی مُرگے ڈَنّا راه دات که «گوَراگَ» گوَشنتی. نوها زانگ لۆٹِت که بارێن آپ هُشک بوتگ یا نه. گوَراگا په هُشکێن زِمینئے شۆهازا اینگُر و آنگُر بال کُرت، بَله هُشکێن زِمینی ندیست.
کَمّے وَهدا رَند نوها کَپۆتے ڈَنّا راه دات. بَله کَپۆتا هَم هِچّ هُشکێن زِمین ندیست و پَدا نوهئے کِرّا واتَرّی کُرت. نوها یَکّ هَپتگێا رَند پَدا کَپۆت ڈَنّا راه دات. اے رَندی کَپۆت آییئے کِرّا گۆن زئیتونئے تاکێا پِر تَرِّت که دَپا اَتی. آپ کَمّ تَرّان اَت و درَچک و دار پَدا رُدان اَتنت.
نوها دِگه هَپتگێا سَبر کُرت و کَپۆت سئیُمی رَندا ڈَنّا راهی دات. اے رَندی کَپۆتا جاهے په آرام کَنگا رَست و پَدا واتَرّی نکُرت. آپ هُشک بئیان اَت.
دو ماها رَند هُدایا گۆن نوها گوَشت: «نون تئو و تئیی لۆگئے مردُم و سَجَّهێن جانوَر چه بۆجیگا ڈَنّ شُتَ کَنێت. باز چُکّ و چیپّل بیارێت و زِمینا پُرّ بکَنێت.» گُڑا نوه و آییئے مردُم چه بۆجیگا دَر آتکنت.
وهدے نوه چه بۆجیگا دَر آتک، کُربانجاهے اَڈّی کُرت و هَر پئیمێن هِلارێن دَلوَتی کُربانیگ کُرت. هُدا چَه کُربانیگان رَزا بوت و نوه و آییئے مردُمی بَرکَت داتنت.
هُدایا گوَشت: «مَن کئولَ کَنان که چَه اِد و رَند هِچبَر اِنسانئے سِلکاریانی سئوَبا زِمینا نالَتَ نکَنان و اے پئیمێن توپّانے راهَ ندئیان که سجّهێن دُنیایا تَباه بکنت، بلّ تُرے اِنسان چه کَسانیا گُنَهکار اِنت.
گُڑا هُدایا ائوَلی رَندا سَنجے پێش داشت. اے سَنج هُدائے کئولئے نِشانی اَت. هَر وَهدا که سَنج آسمانئے دێما زاهِرَ بوت، هُدا وَتی کئولئے یاتا کَپت که گۆن مردُمان کُرتگاَتی.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که پێدائِش دَر ۶ تان ۸آ نِبیسگ بوتگ.
چه توپّانا بازێن سالے گوَست. دُنیائے مردُم پَدا باز بوتنت و یَکدگر و هُدائے دێما گُنَهکار بوتنت. سَجَّهێن مردُمانی زُبان یَکّێن اَت. آیان شَهرے بَست و یَکجاه نِشتنت، بزان هُدائے هما هُکمِش نمَنِّت که آییا گوَشتگاَت: «شِنگ و تالان ببێت و دُنیایا پُرّ کَنێت.»
آ مردم باز مَگرور اَتنت. هُدایا هُکم کُرتگاَت که چۆن وَتی زِندا بگوازێننت، بَله آیان نلۆٹت که هُدائے هُکما بمنّنت. آیان اَنچێن مَزنێن بُرجے هَم اَڈّ کَنگ شُرو کُرت که سَری آسمانا ببیت. هُدایا دیست که اَگَن مردُم یَکجاه ببنت و وتی سِلکاریان دێما ببرنت، گُڑا آیان گُناه کنگئے مۆه گێشترَ رسیت.
گُڑا هُدایا مردُمانی یَکّێن زُبان بَدَل کُرت که یَکدگرئے هَبَران سَرپَد مبنت و مردُمی سَرجَمێن دُنیایا شِنگ و تالان کُرتنت. هَمے شَهر که آیان اۆدا بُرجئے اَڈّ کَنگ شُرو کُرتگاَت، نامی «بابِل» اَت. بابِلئے مانا بَدَلی و سَدَلی اِنت.
سَدان سالا رَند هُدایا گۆن یَکّ مردُمێا هَبَر کُرت که نامی «اِبرام» اَت. هُدایا گوَشت: «وتی مُلک و لۆگئے مردُمان یَلَه دئے و هَما مُلکا برئو که من تَرا گوَشان. مَن تَرا بَرکَتَ دئیان و تَرا مَزنێن کئومے جۆڑَ کَنان. مَن تئیی ناما مزنَ کَنان. هَما مردُم که تَرا بَرکَتَ دئینت، من آیان بَرکَتَ دئیان و هَما مردُم که تَرا نالَتَ کَننت، من آیان نالَتَ کَنان. زِمینئے سَجَّهێن کئوم تئیی سئوَبا بَرکَتَ گِرنت.»
گُڑا اِبراما، هُدائے هُکم منِّت. آییا وَتی لۆگی سارایی و وَتی سَجَّهێن مال و دَلوَت و هِزمَتکار زُرتنت و کَنهانا شُت، بزان هَما مُلکا شُت که هُدایا گوَشتگاَت.
وهدے اِبرام کَنهانا سَر بوت، هُدایا گوَشت: «وتی کِرّ و گوَرئے زِمینان بچار. من اے زِمینان تَرا و تئیی چُکّ و نماسگانَ دئیان که دائِما شُمئیگَ بنت. گُڑا اِبرام هَمۆدا جَهمنند بوت.
مَردے هَستاَت که نامی «مَلکیسِدیک» اَت. آ بُرزێن اَرشئے هُدای دینی پێشواے اَت. یَکّ رۆچے اِبرام که چه جَنْگا واتَرّ بوت گۆن مَلکیسِدیکا ڈیکّی وارت. مَلکیسِدیکا اِبرام بَرکَت دات و گوَشت: «اِبرام! تَرا چه بُرزێن اَرشئے هُدایا، چه آسمان و زِمینئے اَڈّ کَنۆکئے نێمگا بَرکَت برَسات.» اِبراما جَنْگئے تها بازێن چیزّے کَٹِّتگاَت و نون آ چیزّانی دَهیَکّ مَلکیسِدیکارا داتی.
بازێن سالے گوَست. اِبرام و ساراییا اَنگَت چُکّ نێستاَت. هُدایا پَدا گۆن اِبراما کئول کُرت و گوَشت: «من تَرا چُکّے دئیان و تئیی چُکّ و نماسگان اِستارانی پئیما بازَ کَنان.» اِبراما، هُدائے هَبَرئے سَرا باوَر کُرت. آ، هُدائے دێما پَهرێزکارے زانگ بوت پَرچا که هُدائے کئولئے سَرا باوَری کُرتگاَت.
گُڑا هُدایا گۆن اِبراما اَهد و پئیمانے بست. چۆناها اَهد و پئیمان دو مردُمئے نیاما بنت که دوێن وتی کئولئے سرا بۆشتنت و وتی زِمّهواریان پورَه بکَننت. بَله اے اَهد و پئیمانئے تها هُدایا چه اِبراما هِچّ نلۆٹِت. اِبرام گرانواب اَت که هُدائے تئوَری اِشکُت: «مَن تَرا مردێنچُکّے دئیان و تَرا و تئیی چُکّ و نُماسگانا کَنهانئے مُلکا دئیان.» بله بزان که اَنگَت اِبراما چُکّ نێستاَت.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که پێدائِش دَر ۱۱ تان ۱۵آ نِبیسگ بوتگ.
اِبرام و سارایی کَنهانا جَهمنند بوتنت. آیانی جَهمنندیا دَه سال گوَست، بَله اَنگَت چُکِّش نێستاَت. اِبرامئے جَن ساراییا گۆن اِبراما گوَشت: «هُدایا منی دێم داشتگ و چُکّ آوُرتَ نکَنان و نون من په چُکّئے آرگا پیر آن. تئو گۆن منی مۆلِد هاجِرا سور بکَن که آ په من چُکّے بیاریت.»
گُڑا اِبراما گۆن هاجِرا سور کُرت. هاجِرا چُکّے بوت و اِبراما آییئے نام «اِسماێل» کُرت. بَله سارایی هاجِرئے سَرا هَسَدّیگ بوت. وهدے اِسماێل سێزدَه سالئیگ اَت، هُدایا پَدا گۆن اِبراما هبر کُرت.
هُدایا گوَشت: «مَن زۆرمندێن هُدا آن. مَن گۆن تئو اَهد و پئیمانے کَنان.» گُڑا اِبرام هُدائے بارگاها دێم په چێر کَپت. هُدایا گۆن اِبراما اے هَم گوَشت: «تئو بازێن کئومێئے پِتَ بئے. مَن تَرا و تئیی نَسل و پَدرێچارا کَنهانئے مُلکا دئیان و من شمئے اَبَدی هُدا بان. تئو بایَد اِنت وَتی هاندانئے هَر مردێنچُکّا سُنَّت بکَنئے.»
تئیی جَن ساراییا چُکّے بیت. اے چُکّ منی کئول کُرتگێن چُکَّ بیت. آییئے ناما «اِساک» بکَن. من گۆن آییا اَهد و پئیمانَ کَنان و آ مَزنێن کئومے بیت. من اِسماێلا هَم مَزنێن کئومے کَنان، بَله منی اَهد و پئیمان گۆن اِساکا بیت. گُڑا هُدایا اِبرامئے نام بَدَل کُرت و «اِبراهێم» کُرت. اِبراهێمئے مانا اِنت «بازێنێئے پِت». هُدایا ساراییئے نام هَم بَدَل کُرت و «سارَه» کُرت. سارَهئے مانا اِنت «جنکّێن شَهزاهدگ».
آ رۆچا اِبراهێما وتی لۆگئے سَجَّهێن مردێن سُنَّت کرتنت و وت هم سنّت کنگ بوت. کِساس سالێا رَند سارَه و اِبراهێما چُکّے بوت. اے وَهدا اِبراهێمئے اُمر سَد سال اَت و سارَهئے اُمر نئوَد سال. آیان چُکّئے نام «اِساک» کُرت، هما پئیما که هُدایا گۆن اِبراهێما گوَشتگات.
وهدے اِساک وَرنا اَت، هُدایا اِبراهێمئے باوَر چَکّاسِت، گوَشتی: «وتی چُکّ اِساکا بزور و په من کُربانیگی بکَن.» اِبراهێما پَدا هُدائے هُکم منِّت. وَتی چُکّئے کُربانیگ کَنگا تئیار بوت.
اَنچُش که اِبراهێم و اِساک دێم په کُربانجاها رَهادگ بوتنت، اِساکا گوَشت: «مَنی پِت! مئے کِرّا په کُربانیگ کَنگا آس و دار وَه هَستاِنت، بَله مئے گوَرانڈ کُجا اِنت؟» اِبراهێما جواب دات: «مَنی چُکّ! هُدا وَت گوَرانڈا دنت.»
وهدے کُربانیگ کنگئے جاها سَر بوتنت، اِبراهێما وَتی چُکّ اِساک بَست و کُربانجاهئے سَرا واپێنت. آ وَتی چُکّئے ندر کنگا تئیار اَت، بَله هما دمانا هُدایا گوَشت: «بۆشت. چُکّا هِچّ مکَن. نون منَ زانان که تئو هُداتُرسے ائے و وَتی یَکّێن چُکّئے کُربانیگ کَنگا چَکّ و پَد نبوتئے.»
اِبراهێما وَتی نزّیکّا گوَرانڈے دیست که کانٹی ڈَنگَران مان گیشِّتگاَت. هُدایا اِساکئے جاها هَمے گوَرانڈ په کُربانیگ کَنگا دات. اِبراهێما په گَل و شادهی گوَرانڈ کُربانیگ کُرت.
گُڑا هُدایا گۆن اِبراهێما گوَشت: «تئو تئیار اَتئے که منا هَر چیزّ بدئیئے و وَتی یَکّێن چُکّا هَم په من کُربانیگ کَنگا چَکّ و پَد نبوتئے. پَمێشکا من کئولَ کَنان که تَرا بَرکَتَ دئیان. تئیی چُکّ و نُماسگ چه آسمانئے اِستاران گێشتر بنت. تئو منی هُکم منِّت، مَن پمێشکا تئیی جند و تئیی نَسل و پَدرێچئے سئوبا دُنیائے سَجَّهێن مردُمان بَرکَتَ دئیان.»
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که پێدائِش دَر ۱۶ تان ۲۲آ نِبیسگ بوتگ.
وهدے اِبراهێم پیریا رست، اِساک رُستگ و تمانێن مردے بوتگاَت. گُڑا اِبراهَێما هِزمَتکارے وَتی سیادانی مُلکا دێم دات که په آییئے چُکّ اِساکا جَنے در بگێجیت.
اے دراجێن سَپَرا، هُدا هِزمَتکارئے هَمراه بوت و هِزمَتکار هَمۆدا رَسِت که اِبراهێمئے سیاد نِشتگاتنت. اِبراهێمئے براتا نُماسگے هَستاَت که نامی «رِبِکّا» اَت. هُدایا گۆن هِزمَکارا گوَشت که رِبِکّا په اِساکا شَرّێن جَنے بیت.
رِبِکّا رازی بوت که وَتی لۆگئے مردُمان یَلَه بکنت و گۆن هِزمَتکارا اِساکئے مُلکا برئوت. اَنچُش که رِبِکّا سَر بوت، اِساکا گۆن رِبِکّایا سور کُرت.
مَزنێن وَهدێا رَند اِبراهێم مُرت. هُدایا اِبراهێمئے چُکّ اِساک بَرکَت دات، پَرچا که هُدایا گۆن اِبراهێما اَهد و پئیمان کُرتگاَت. اے اَهد و پئیمَنئے تَها چه هُدائے داتگێن کئولان یکّے همِش اَت که اِبراهێما بێهِساب چُکّ و نُماسگَ بیت. بَله اِساکئے جَن رِبِکّایا چُکَّ نبوت.
اِساکا په رِبِکّایا دْوا کُرت. هُدایا اِساکئے دْوا گۆش داشت و رِبِکّائے لاپ پُرّ بوت. آییئے لاپا دو چُکّ مان اَت. وهدے دوێن چُکّان رِبِکّائے لاپا کَشّ و چیلَّ کُرت، رِبِکّایا چه هُدایا جُست کُرت که گۆن من چێا چُش بئیگا اِنت؟
هُدایا گۆن رِبِکّایا گوَشت: «تئو دو چُکّ پێدا کَنئے.» آیانی چُکّ و نُماسگ دو جِتاێن کئومَ بنت. آ گۆن یَکدگرا نٹَهنت و هچّ پئیمَ نبنت. تئیی مستِرێن چُکّئے کئوم، تئیی کَستِرێن چُکّئے کئومئے چێردَستَ بیت.
رِبِکّایا جاڑ آورت. ائوَلی چُکّ که پێدا بوت، سُهرگے اَت و آییئے سَجَّهێن بَدَنا مود پِر اَت. آییئے نامِش «ایسّو» کُرت. پَدا دومی چُکّ پێدا بوت. پێدا بئیگئے وَهدا آییا ایسّوئے پادئے پونزے داشتگاَت. اے چُکّئے نامِش «آکوب» کُرت.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که پێدائِش دَر ۲۴ بَند۱ تان دَر ۲۵ بَند ۲۶آ نِبیسگ بوتگ.
ایسّو و آکوب مزن بوتنت. ایسّوا شِکارئے هُبّ و واهگ هَستاَت و آکوبا لۆگئے نِندگ دۆستَ بوت. رِبِکّایا آکوب دۆست اَت و اِساکا ایسّو.
یَکّ رۆچے ایسّو چه شِکارا آتک و باز شُدیگ اَت. ایسّوا گۆن آکوبا گوَشت: «مَنا چه وَتی اَڈّ کُرتگێن وَرگان کَمُّکے بدئے.» آکوبا گوَشت: «پێسَرا تئو گۆن من یَکّ چیزّے کئول بکَن. تئو مئے پِتئے ائوَلی چُکّ ائے و تَرا چه من میراس گێشترَ رَسیت. تَرا هَر چیزّ که رَسیت منا بدئے.» ایسّوا گوَشت: «هئو، شَرّ اِنت.» گُڑا آکوبا ایسّو وَرگ دات.
دگه رۆچے اِساکا لۆٹِت که ایسّوا بَرکَت بدَنت. بَله ایسّوئے بَرکَت دئیگا پێسَر آکوب و آییئے مات رِبِکّا همشئور بوتنت و آیان اے پئیما اِساک رَد دات: رِبِکّایا ایسّوئے گُد زُرت و آکوبئے گوَرا داتنت و گَردِن و دَستی چه پَسئے پۆستا پۆشِتنت. اے پئیما آکوبا وَتارا ایسّو کُرت و اِساکئے کِرّا شُت. اِساک نون پیر اَت و چَمّی باز کَمزۆر اَتنت.
آکوب اِساکئے کِرّا آتک و گوَشتی: «مَن ایسّو آن. مَن آتکگان که تئو منا بَرکَت بدئیئے. وهدے اِساکا آکوبئے دَست و گَردِنئے پَسی مود دَست جَتنت و گُد بۆ چِتنت هئیالی کرت که اے ایسّو اِنت. گُڑا آکوبی بَرکَت دات.
نون ایسّوا چه آکوبا نپرَتَ کُرت، پَرچا که آکوبا ایسّوئے میراس هَم بُرتگاَت و آییئے بَرکَتی هَم دُزِّتگاَت. گُڑا ایسّوا پَندَل سازِت که وَهدے مئے پِت بمِریت، گُڑا من اَکوبا کُشان.
رِبِکّا ایسّوئے پَندَلا سَرپَد بوت. گُڑا رِبِکّا و اِساکا، آکوب دورێن مُلکێا رِبِکّائے سیادانی کِرّا راه دات که آ هَمۆدا بداریت.
آکوب بازێن وَهدێا رِبِکّاکئے سیادانی کِرّا نِشت. هَمے وَهدا آکوبا سور کُرت و دوازدَه مردێنچُکّ و یَکّ جَنێنچُکّے بوتی. هُدایا آ باز سێر و هَزگار کُرت.
بیست سالا رَند آکوب گۆن وَتی لۆگئے مردُم و هِزمَتکار و مال و دَلوَتان وَتی مُلک کَنهانا پِر ترّت.
آکوب باز پَرێشان اَت، آییا هئیال کرت بَلکێن اَنگَت ایسّو منا کُشگَ لۆٹیت. گُڑا آییا وَتی بازێن دَلوَتے په ایسّوا ٹێکی دێم دات. هَما هِزمَتکاران که دَلوَت په ایسّوا آورتنت گۆن آییا گوَشتِش: «تئیی هِزمَتکار آکوبا اے دَلوَت په تئو دێم داتگاَنت. آ وَت زوتّ پێداک اِنت.»
بَله ایسّوا نون نلۆٹِت که آکوبا بکُشیت. کُشگئے بَدَلا، آ گۆن آکوبئے گِندگا گَل بوت. گُڑا آ دوێن برات په سُهل و اێمِنی کَنهانئے مُلکا نِشتنت. پَدا اِساک مُرت و ایسّو و آکوبا آ کَلّ کُرت. هَما اَهد و پئیمان که هُدایا گۆن اِبراهێما بستگاَت، نون آ اَهد و پئیمان چه اِساکا رَند گۆن آکوبا بستی.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که پێدائِش دَر ۲۵ بَند ۲۷ تان دَر ۳۵ بَند ۲۹آ نِبیسگ بوتگ.
بازێن سالے گوَست و آکوب پیر بوت. آییا وَتی دۆستترێن چُکّ ایسُّپ راه دات که وَتی براتان بچاریت که آ رَمگئے چارێنگا اَتنت.
ایسُّپئے براتان چه ایسُّپا نپرَتَ کُرت، پَرچا که پِتا ایسُّپ دۆستتر اَت و ایسُّپا وابے هَم دیستگاَت که من وتی براتانی هاکِمَ بان. وهدے ایسُّپ وَتی براتانی کِرّا آتک، آیان گِپت و بَست. سئوداگِرانی کاروانے گوَزگا اَت، براتان ایسُّپ آیانی کِرّا بَها کُرت.
ایسُّپئے براتان لۆگئے آیگا پێسَر ایسُّپئے کَباه دِرت و پَسی هۆن پِر کُرت. پَدا آیان کَباه آورت و وَتی پِتارا پێش داشت که آ هئیال بکنت که ایسُّپ رَستَرێا وارتگ. آکوب باز گَمیگ بوت.
سئوداگِران ایسُّپ مِسرا آورت. مِسر یَکّ مَزن و زۆرمَندێن مُلکے اَت و نیلّئے کئور چه مِسرا گوَزگا اَت. سئودارگِران ایسُّپ سێرێن مردُمێئے کِرّا په گُلامی کَنگا بَها کُرت. اے مردم مِسرئے بادشاه پِرئونئے هزمتکارے اَت. ایسُّپا وَتی واجَهئے هِزمَت شَرّیئے سَرا کُرت و هُدایا ایسُّپ بَرکَتَ دات.
ایسُّپئے واجَهئے جَنێنا گۆن ایسُّپا وَپت و واب کَنگئے جُهدَ کُرت. بَله ایسُّپا نمَنِّت. آییا نلۆٹِت که هُدائے دێما گُنَهکار ببیت. واجَهئے جَن زَهر گِپت و ایسُّپئے سَرا درۆگێن بُهتامی جَت. گُڑا ایسُّپ گِرگ و بَندیجاها راه دئیگ بوت. بَندیجاها هَم ایسُّپا گۆن هُدایا وَپا کُرت و هُدایا آ بَرکَتَ دات.
ایسُّپ بێگُناهے اَت بَله اَنگَت دو سالا گێش اَتی که بَند اَت. یَکّ شَپے پِرئونا دو واب دیست. اے وابان آ باز بێتاهیر و ناآرام کُرت. پِرئونئے هِچّ سَلاهکارا اے دوێن واب مانا کُرت نکُرتنت.
هُدایا ایسُّپارا وابانی مانا کَنگئے زانت و زانگ دات. پِرئونا هُکم کُرت و ایسُّپ چه بَندیجاها آرگ بوت. ایسُّپا په پِرئونا واب مانا کُرتنت و گوَشتی: «هُدا هَپت سالا مِسرا سَرسَبز و آبادَ کنت و دِگه هَپت سالا ڈُکّالے کاریت.»
پِرئون چه ایسُّپا باز وَشّ بوت و ایسُّپی مِسرئے دومی زۆرمَندترێن مَردمے جۆڑ کُرت.
ایسُّپا مردُم گوَشتنت که سَرسَبزی و آبادیئے هَپتێن سالان باز دان اَمبار بکَنێت. وهدے هَپت سالئے ڈُکّال آتک، گُڑا ایسُّپا دان مردُمانی کِرّا بَها کُرتنت که آیانی کِرّا وَراک ببیت.
تَهنا مِسرا ڈُکّال نکَپت، کَنهانا هَم ڈُکّال کَپت که اۆدا آکوب و آییئے مردُم نِشتگاَتنت.
گُڑا آکوبا وَتی مستِرێن چُکّ مِسرا راه داتنت که دان بَها بزورنت. وهدے ایسُّپئے برات آییئے کِرّا آتکنت که دان بَها بزورنت ایسُّپِش پَجّاه نئیاورت، بَله ایسُّپا آ پَجّاه آورتنت.
ایسُّپا وتی برات باز چَکّاست و آزمائِش کرتنت که بارێن آ بَدَل بوتگاَنت یا نه. رندا گۆن آیان گوَشتی: «مَن شُمئے برات ایسُّپ آن. مَتُرسێت. شُما گۆن من بَدی کُرت و منا په گُلامی کَنگا بَها کُرت، بَله هُدایا اے بَدی په شَرّی بَدَل کُرت. بیاێت مِسرا بنِندێت که من شُمارا و شُمئے لۆگئے مردُمان وَرگ و چَرگَ دئیان.»
وهدے ایسُّپئے برات وَتی لۆگا واتَرّ بوتنت و گۆن وَتی پِت آکوبا گوَشتِش که ایسُّپ اَنگَت زِندگ اِنت، آکوب باز گَل بوت.
آکوبئے اُمر سَکّ مَزن اَت، بَله اَنگَت گۆن وَتی سَجَّهێن مردُمان لَڈّ و باری کُرت و مِسرا جَهمِنِد بوت. مَرکا پێسَر آکوبا وَتی سَجَّهێن چُکّ بَرکَت داتنت.
هُدایا هَما اَهد و پئیمان بَرجاه داشت که گۆن اِبراهێما بستگاَتی و رَندا گۆن اِساک و آکوب و آکوبئے دوازدَهێن چُکّ و آیانی مردُمان هَم بستی. آکوبئے دوازدَهێن چُکّانی نَسل و پَدرێچ اِسراییلئے دوازدَهێن کَبیلَه جۆڑ بوتنت.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که پێدائِش دَر ۳۷ تان ۵۰آ نِبیسگ بوتگ.
ایسُّپئے مرکا رَند آییئے سَجَّهێن سیاد و وارِسان مِسرا داشت و آیان بازێن چُکّے بوت. آ اِسراییلی گوَشگَ بوتنت.
سَدان سال گوَست و اِسراییلی سَکّ باز بوتنت. ایسُّپا په مِسریانی رَکّێنگا بازێن کارے کُرتگاَت بَله نون مِسریان آییئے کار شَمُشتگاتنت. ایسُّپئے شُگرگُزار نهاَتنت. مِسریان چه اِسراییلیان تُرست پَرچا که اِسراییلی سَکّ باز اَتنت. هَما پِرئون که مِسرئے بادشاه اَت، آییا سَجَّهێن اِسراییلی مِسریانی گُلام جۆڑ کُرتنت.
مِسریان، اِسراییلی په زۆر بازێن لۆگ و کلات و سَرجَمێن شَهرئے بَندگ پَرماتنت. اے گرانێن کارا آیانی زِند اَزابَ کُرت. بَله هُدایا آ بَرکَتَ داتنت و آیان دِگه بازێن چُکّے بوت.
پِرئونا دیست که اِسراییلی باز چُکّ پێدا کَنگا اَنت. آییا وَتی مردُم هُکم داتنت که اِسراییلیانی سَجَّهێن مردێنچُکّان نیلّئے کئورا دئور بدئیێت و بکُشێت.
یَکّ اِسراییلی جَنێنێا بَچَکّێن چُکّے پێدا کُرت. آییا وَتی چُکّ تان هَما وَهدا چێر دات که چێر داتی کُرت.
وهدے ماتا چُکّ چه اِد و گێشتر چێر دات نکُرت، آییا وَتی چُکّ آپبَندێن سَپتێا کُرت و نیلّئے کئورئے لَمبا یَلَه دات که چه کُشگا برَکّێنیتی. چُکّئے مسترێن گُهار اۆشتات و چارِتی که بارێن منی براتا چے بیت.
پِرئونئے جِنِکّا سَپت دیست و سَپتئے تۆکی چارِت. وهدے آییا نُنُّک دیست، نُنُّکی زُرت و وَتی چُکّ کُرت. اِسراییلی جَنێنے داشتی که نُنُّکا شیر بمێچێنیت، بَله نزانتی که اے جَنێن نُنُّکئے هَکّیگێن مات اِنت. وهدے چُکّ مزن بوت و چه شیرا سِست، چُکّئے ماتا چُکّ پِرئونئے جِنِکّئے کِرّا پِر تَرّێنت. پِرئونئے جِنِکّا چُکّئے نام «موسّا» کُرت.
وهدے موسّا رُست و مزن بوت، یَکّ رۆچے دیستی که مِسریے اِسراییلی گُلامێا جَنَگا اِنت. موسّایا کۆشِست کُرت که وَتی اِسراییلی هَمکئومئے جانا برَکّێنیت.
وهدے موسّایا چارِت که کَسّ گِندگا نهاِنت، آییا مِسری کُشت و هَمۆدا کَلّ کُرت. بَله موسّائے کار پاشک بوت.
پِرئون سَهیگ بوت که موسّایا چے کُرتگ. آییا لۆٹِت که موسّایا بکُشیت، بَله موسّا چه مِسرا تَتک و دَشت و گیابانان شُت. پِرئونئے سِپاهیگان موسّا اۆدا دَر گێتکَ نکُرت.
موسّایا چه مِسرا دور، دَشت و گیابانان شِپانکیَ کُرت. آییا هَمۆدا گۆن جَنێنێا سور کُرت و دو چُکّی بوت.
موسّا وَتی جَنئے پِتئے رَمگا سَمبالگا اَت. یَکّ رۆچے آییا دیست که کَسانێن درَچکێا آسے لَگِّتگ بَله آس درَچکا سۆچگا نهاِنت. درَچکئے نزّیکا شُت که بچاریتی. وهدے موسّا درَچکئے نزّیکّا آتک، هُدایا گۆن آییا هَبَر کُرت و گوَشت: «او موسّا! وَتی کئوشان بکَشّ. تئو پاکێن جاگاهێا اۆشتاتگئے.»
پَدا هُدایا گوَشت: «مَن وَتی مردُمانی اَزاب دیستگ. مَن تَرا پِرئونئے کِرّا راهَ دئیان که تئو اِسراییلیان چه مِسریانی گُلامیا برَکّێنئے. مَن اِسراییلیان کَنهانئے مُلکا دئیان، هَما مُلک که من گۆن اِبراهێم و اِساک و اَکوبا کئول کُرتگ.»
موسّایا جُست کُرت: «اَگَن مردُم زانگ بلۆٹنت که منا کئیا راه داتگ، گُڑا من چے بگوَشان؟» هُدایا گوَشت: «من هما آن که هستان. آیان بگوَش که همے ‹اَبَدمانێن هستیا› منا شُمئے کِرّا راه داتگ. آیان منی اے پئیگاما هَم بدئے که من شُمئے پِت و پیرُک اِبراهێم و اِساک و آکوبئے هُدا آن. مَن هُداوَند آن.»
موسّایا تُرسِت و نلۆٹِتی که پِرئونئے کِرّا برئوت. گوَشتی که من نتوانان شَرّ هَبَر بکَنان. گُڑا هُدایا موسّائے برات هارون راه دات که موسّایا کُمَکّ بکنت.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که دَررئو دَر ۱ تان ۴آ نِبیسگ بوتگ.
هُدایا موسّا و هارون کَڈَّن کُرتنت که پِرئون زَلور زِدَّ کنت. آ پِرئونئے کِرّا شُتنت و گوَشتِش: «اِسراییلیانی هُدایا اے پئیم گوَشتگ: ‹منی کئوما بلّ که رئوت.›» بَله پِرئونا آیانی هَبَر گۆش نداشتنت. پِرئونا اِسراییلیانی یَلَه کَنگئے بَدَلا اِسراییلی په زۆر گێشتر کار بَستنت.
پِرئونا مردُم اِجازَت نداتنت که برئونت، گُڑا هُدایا دَه مزَنێن اَزاب مِسرا راه دات. گۆن اے مزَنێن اَزابانی راه دئیگا هُدایا پِرئون سَرپد کرت که من چه تئو و چَه مِسرئے سَجَّهێن بُتێن هُدایان زۆرمَندتر آن.
هُدایا نیلّئے کئورئے آپ بَدَل کُرت و هۆن کُرتنت، بَله پِرئونا اَنگَت اِسراییلی رئوگا نهاِشتنت.
هُدایا سَرجَمێن مِسرا پُگُل راه دات. پِرئونا گۆن موسّایا دَزبَندی کُرت که پُگُلان ببَر، بَله وَهدے که سَجَّهێن پُگُل مُرتنت، پِرئون گێشتِر سِنگدِل بوت و آییا اِسراییلی نهاِشتنت که چه مِسرا برئونت.
گُڑا هُدایا بێهِساب پَشّگ راه دات و رَندا بێکِساس مَکسک هَم راهی دات. پِرئونا موسّا و هارون تئوار کُرت و گوَشتنت: «اَگَن شُما اے اَزابئے دێما بدارێت گُڑا اِسراییلیان اِجازت هست که چه مِسرا برئونت.» وهدے موسّایا دْوا کُرت، هُدایا سَجَّهێن مَکسک چه مِسرا بُرتنت، بَله پِرئونئے دِل سِنگتر بوت و اِسراییلی مَهلوکی آزات نکُرت.
نون هُدایا مِسرئے سَجَّهێن دَلوَت بیمّار کُرتنت و آ مُرتنت. بَله پِرئونئے دِل اَنگَت سِنگتر بوت و اِسراییلی مهلوکی رئوگا نهاِشت.
گُڑا هُدایا گۆن موسّایا گوَشت: «برئو پِرئونئے دێما پُر شانک بدئے. وهدے موسّایا اَنچُش کُرت، گُڑا سَجَّهێن مِسریانی جانانی سَرا سِلّێن رێش دَر آتک. بَله اِسراییلیان هِچّ نبوت. هُدایا پِرئون گێشا چه گێش سِنگدِل کُرت و پِرئونا اِسراییلی رئوگا نهاِشتنت.
چه اِشیا رَند هُدایا مِسرا ترۆنگَل رێتک که مِسریانی گێشتِرێن کِشت و کِشارِش تَباه کُرتنت و هَرکَس که ڈَنّا شُت ترۆنگَلان کُشت. پِرئونا موسّا و هارون تئوار کُرت و گوَشتنت: «مَن گُناه کُرتگ. شُما شُتَ کَنێت.» موسّایا دْوا کُرت و ترۆنگَلان چه آسمانا گوارگ بَند کُرت.
بَله پِرئونا پَدا گُناه کُرت و دِلی اَنگت سِنگتر بوت. آییا اِسراییلی اِجازَت نداتنت که برئونت.
نون هُدایا مَدَگانی مزنێن رُمبے مِسرا راه دات. اے مَدَگان هَما کِشت و کِشار وارتنت که ترۆنگَلا تَباه نکُرتگاتنت.
رندا هُدایا تَهاری راه دات و اے تَهاری سئے رۆچا منت. اَنچُش تَهار اَت که مِسریان چه وَتی لۆگان ڈَنّ دَر آتکَ نکُرت. بَله هَمۆدا که اِسراییلی نِشتگاتنت اۆدا رُژنایی اَت.
اے نُهێن اَزابان و رَند هَم پِرئونا اِسراییلی رئوگا نهاِشتنت. پِرئوَن مَنّگئے ڈئولا نهاَت و پَمێشکا هُدایا اِرادَه کُرت که وَتی گُڈّی اَزابا راهَ دئیان و اے اَزاب پِرئونئے دِلا زَلور بَدَلَ کنت.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که دَررئو دَر ۵ تان ۱۰آ نِبیسگ بوتگ.
هُدایا موسّا و هارون پِرئونئے کِرّا راه داتنت که آییا بگوَشنت اِسراییلیان بِلّ که رئونت. آ شُتنت و پِرئونِش کَڈَّن کُرت و گوَشت که اَگَن تئو اِسراییلی رئوگا نهاِشتنت، گُڑا اے رَندی هُدا اَنچێن کارے کنت که سَجَّهێن مِسریانی مستِرێن مردێنچُکّ و آیانی دَلوَتانی ائوَلی نرێنچُکّ بمِرنت. اے هَبَرئے اِشکُنگا رَند هَم پِرئونا باوَر نکُرت که چُشَ بیت و هُدائے هُکمی نمَنِّت.
هَرکَسا که هُدائے هبر باوَر کُرت هُدایا په آییئے مستِرێن مردێنچُکّئے رَکّێنگا راهے پَچ کُرت. هَر یَکّ هاندانێا بےائیبێن گوَرانڈے دَر چِنگ و کُشگی اَت.
هُدایا سَجَّهێن اِسراییلی پَرماتنت: «وتی لۆگئے دَروازگئے چَپّ و چاگِردا هَمے گوَرانڈئے هۆنان پِر بمُشێت و گوَرانڈئے گۆشتا آسئے سَرا بپَچێت و زوتّ گۆن اَنچێن نَگنێا بوَرێتی که هُمیری مان مبیت.» هُدایا گۆن اِسراییلیان اے هَم گوَشت که تئیار ببێت و وَرگئے هَلاس کَنگا رَند زوتّ چه مِسرا در بکپێت.
اِسراییلیان هَما پئیما کُرت که هُدایا هُکم داتگاَت. شَپئے نێما چه هُدائے هُکما سَجَّهێن مِسریانی مستِرێن مردێنچُکّ مُرتنت.
هر اِسراییلیا وتی لۆگئے دَروازگئے چَپّ و چاگِردا هۆن پِر مُشتگاَت. پمێشکا هُدایا چه آیانی لۆگان سَرگوَز کُرت، بزان هُدائے کَهر آیانی لۆگان نکَپت. گوَرانڈئے هۆنانی سئوابا، هۆن پِر مُشتگێن لۆگانی سَجَّهێن مردُم رَکِّتنت.
بَله مِسریان اَنگَت هُدائے سَرا باوَر نکُرت و آییئے هُکمِش نمَنِّت. گُڑا هُدایا چه آیانی لۆگان سَرگوَز نکُرت.
سَجَّهێن مِسریانی ائوَلی مردێنچُکّ مُرتنت. چه زندانئے بندیگان بگِر تان پِرئونا، سَجَّهێن مِسریانی ائوَلی مردێنچُکّ مُرتنت. مِسرا بازێن مردُمے چه وَتی گرانێن درد و گمان کوکّار و پِریاتا اَت.
هَما شَپا پِرئونا موسّا و هارون تئوار کُرت و گوَشتنت: «اِسراییلیان بزورێت و اَنّون چه مِسرا دَر بکپێت.» مِسری مردُمان هَم گۆن اِسراییلیان گوَشت که زوتّان زوتّ دَر بکپێت.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که دَررئو دَر ۱۱ بَند ۱ تان دَر ۱۲ بَند ۳۲آ نِبیسگ بوتگ.
اِسراییلی باز گَل اَتنت که مِسرِش یَلَه داتگاَت. نون چه گُلامیا آزات بوتگاَتنت و دێم په هَما مُلکا رئوان اَتنت که هُدایا گۆن اِبراهێما کئول کُرتگاَت که آ مُلک تئیی چُکّ و نُماسگانی میراسَ بیت. اِسراییلیان در کپگا پێسر چه وتی مِسری هَمساهگان تِلا و نُگرَه و دِگه گرانبَهاێن چیزّ تَلَب کرتگاَت و مِسریان اے چیزّ داتگاَتنت. چه دِگه کئومان هَم لَهتێن مردُما هُدائے سَرا باوَر کُرتگاَت و وهدے اِسراییلیان مِسر یَلَه دات، گُڑا آ هَم گۆن اِسراییلیان دَر کپتنت.
جَمبَرئے بَلاهێن مِنُکے زاهِر بوت و رۆچا اِسراییلیانی دێما رئوان بوت. شَپا هَمے مِنُک آسے بوت. هُدائے روه هَمے جَمبَر و آسئے مِنُکا مان اَت و اِسراییلیانی رَهدَربَریا کَنگا اَت. بَسّ اِسراییلیانی یَکّێن کار هَمِش اَت هُدائے رَندگیریا بکَننت.
کَسانێن وَهدێا رَند پِرئون و آییئے مردُم چه اِسراییلیانی آزات کَنگا پَشۆمان بوتنت. مِسریان لۆٹِت که اِسراییلیان پَدا وَتی گُلام بکَننت. گُڑا آ اِسراییلیانی رَندا کَپتنت. هُدایا وَت مِسریانی دلا دات که چه وَتی کارا پَشۆمان ببنت. پَمێشکا چُشی کُرت که پێش بداریت که منِ هُداوَند چه پِرئون و مِسریانی سَجَّهێن هُدایان زۆرمَندتِر آن.
اِسراییلیان دیست که نون ما گَٹّ اێن، پُشتا مِسری لَشکَر پێداک اِنت و دێما دَریا اِنت. اے دَریایا «سُهرزِرَ» گوَشنت. آیان سَکّ تُرسِت، کوکّارِش کُرت و گوَشتِش: «ما پَرچا مِسر یَلَه دات؟ نون ما مِرێن.»
موسّایا گۆن اِسراییلیان گوَشت: «مَتُرسێت. مَرۆچی هُدا په شُما جَنْگَ کنت و شُمارا رَکّێنیت.» گُڑا هُدایا گۆن موسّایا گوَشت: «مَردُمان بگوَش که سُهرزِرئے نێمگا برئوێت.»
گُڑا جَمبَرئے مِنُک آتک و اِسراییلی و مِسریانی نیاما اۆشتات. شَپا همے مِنُک بدل بوت و آسئے مِنُکے بوت. سَجَّهێن شَپا مِسریان جُهد کُرت که اِسراییلیانی نێمگا بیاینت، بَله چه آسا گوَستِش نکُرت.
هُدایا گۆن موسّایا گوَشت که وَتی دَستا دَریائے نێمگا شَهار بدئے. گُڑا هُدایا گواتے راه دات، گواتا آپ اے نێمگ و آ نێمگا بُرت و آپئے تها راهے پَچی کُرت.
اِسراییلی دَریائے تها هُشکێن زِمینئے سَرا گوَستنت. دَریائے آپ آیانی دوێن نێمگان چۆ دیوالێا مِکّ اَت.
وهدے مِسریان دیست که اِسراییلی رئوگا اَنت، گُڑا اِسراییلیانی پُشتا آتکنت.
مِسری چه دَریائے تَهئے راها اِسراییلیانی رَندا کَپتنت. بَله چه هُدائے هُکما آیانی اَسپگاڑی دَریائے تها گَٹّتنت و نتوانتِش دێما برئونت. گُڑا آیان چه تُرسا کوکّار کُرت: «بتَچێت که هُدا په اِسراییلیان جَنْگ کَنگا اِنت.»
سَجَّهێن اِسراییلی چه آپا گوَستنت. گُڑا هُدایا گۆن موسّایا گوَشت که پَدا وَتی دَستا دَریائے نێمگا شَهار بدئے. اَنچُش که موسّایا وَتی دَست شَهار دات، آپ پَدا وَتی پێسَریگێن جاها آتک و اۆشتات و سَجَّهێن مِسری آپا بُکِّتنت.
وهدے اِسراییلیان دیست که سَجَّهێن مِسری مُرتنت، گُڑا آیان هُدائے سَرا باوَر کُرت. آیان اے هَم باوَر کُرت که موسّا هُدائے نبی اِنت.
اِسراییلی باز گَل بوتنت که هُدایا آ چه مرک و گُلامیا رَکّێنتنت. نون آزات اَتنت که هُدایا بمَنّنت و آییا پَرَستِش بکَننت. اِسراییلیان په وتی نۆکێن آزاتیئے شاتکامیا بازێن سئوتے جَت و هُدائے تاریپ کُرت که هُدایا آ چه مِسری لَشکَرا رَکّێنتنت.
هُدایا اِسراییلی هُکم داتنت که هَر سال جَشنے بگرێت که شمارا یات ببیت که من چۆن مِسری شِکِست داتنت و شُمارا چه گُلامیا آزات کُرت. اے جَشنئے نام «سَرگوَزئے ائیید» اِنت. په اے جَشنئے شاتکامیا اِسراییلیان اَلَّم شَرّێن و پَزّۆرێن گوَرانڈے کُشگی و آسئے سَرا پَچگی اَت و آیان اے گوَرانڈا گۆن بێهُمیرێن نَگنا ورگی اَت.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که دَررئو دَر ۱۲ بَند ۳۳آ تان دَر ۱۵ بَند ۲۱آ نِبیسگ بوتگ.
هُدایا اِسراییلی چه سُهرزِرا گوازێنتنت و پدا چه گیابانا دێم په کۆهێا آورتنت. آ کۆهئے نام «سینا» اَت. سینا هَما کۆه اَت که موسّایا اۆدا رۆکێن درَچک دیستگاَت. مَردُمان وَتی گِدان کۆهئے دێما مِکّ کُرتنت.
هُدایا گۆن موسّا و سَجَّهێن اِسراییلیان گوَشت: «شما زَلور منا و منی هَما اَهد و پئیمانا بمَنّێت که من گۆن شما کَنانی. اَگَن شما اَنچُش بکَنێت، شما منی کیمَّتیێن مال و هَستیَ بێت و پاک و دَر چِتگێن کئومے بێت، دینی پێشوا و بادشاهَ بێت.
سئے رۆچئے تَها مردمان وَتا تئیار کرت که هُدا آیانی نزّیکّا بیئیت. گُڑا هُدا سینائے کۆهئے ٹُلّا اێر آتک. وهدے هُدا کۆهئے سَرا اێر آتک بازێن دَنز و دوتّ و گرَند و گِرۆک و ساز و کَرنایانی بَلاهێن تئوارے بوت. موسّا تَهنا کۆهئے سَرا شُت.
هُدایا گۆن مردُمان اَهد و پئیمانے کُرت و گوَشت: «مَن هُداوَند آن، شُمئے هُدا آن. اے من اَتان که شُمارا چه مِسریانی گُلامیا رَکّێنت. دِگه هِچّ هُدا پَرستِش مکَنێت.
په وَت بُت جۆڑ مکَنێت و بُتانی پرستشا مکَنێت، پرچا که منِ هُداوَند شُمئے یَکّێن هُدا آن. مَنی ناما په بےاِزَّتی کار مبَندێت. شَبَّتئے رۆچئے اِزَّتا بدارێت و اے رۆچا گچێنی رۆچے بزانێت. وَتی سَجَّهێن کاران هَپتگئے شَش رۆچئے تَها بکَنێت. هَپتُمی رۆچ شُمئے آرام کَنگئے رۆچ اِنت. هَپتُمی رۆچا منی یاتا ببێت.
وتی مات و پِتئے اِزّتا بکَنێت. زِنا مکَنێت. دُزّی مکَنێت. درۆگێن شاهِدی مدئیێت. وتی هَمساهِگئے جَن و لۆگ و دِگه هَر چیزّے که هَستاِنتی دِلمانگ مبێت.»
سَجَّهێن مردُم هُدائے داتگێن کانونئے مَنّگا تئیار بوتنت. مَردُمان مَنّت که هُدائے راها برئوێن و تَهنا یَکّێن هُدایا پَرستش بکَنێن.
هُدایا گۆن اِسراییلیان اے هَم گوَشت که مزَنێن تَمبوے اَڈّ بکَنێت و اِشیئے ناما «شاهِدیئے تَمبو» بکَنێت. گوَشتی که تَمبوا چۆن اَڈّ بکَنێت و تَمبوئے تَها چے چے مان بکَنێت. هُدایا آ گوَشتنت که دراجێن پردَهے جۆڑ کَنێت که هَمے تَمبوا دو لۆگ بکنت. هُدائے شان و شئوکَت هَما لۆگا کئیت و داریت که پردَهئے پُشتا اِنت. تهنا مَزنێن دینی پێشوایا اِجازَت هَستاَت که هَما لۆگئے تَها برئوت که اۆدا هُدائے شان و شئوکَت اَت.
مَردُمان شاهِدیئے تَمبوئے دێما کُربانجاهے اَڈّ کنگی اَت. هُدایا گوَشت: «هَرکَسا که هُدائے کانون پرۆشتگ، آ هئیوانے کُربَنجاها بیاریت و دینی پێشوا هَمے هئیوانا بکُشیت و پدا کُربَنجاهئے سَرا بسۆچیت. اے هئیوان په منِ هُدایا کُربانیگے بیت.» هُدایا اے هم گوَشت که هئیوانئے هۆن آ مَردُمئے گُناها شۆدیت و ساپَ کنت. گۆن اے کارئے کَنگا اِنسانئے گُناه هُدائے دێما گارَ بیت. گُنَهکارێن مَردُم هُدائے چمّان پاکَ بیت. هُدایا موسّائے برات هارون و هارونئے چُکّ و نُماسگ دَر چِتنت که آ دینی پێشوا ببنت.
هُدایا دو سِنگئے سَرا وَتی دَهێن پرمان نِبِشتَه کرتنت و اے سِنگ موسّائے دَستا داتنت. هُدایا مردُمانا دِگه هَم بازێن کانون و راه و راهبَند داتنت که آ اِشانی رَندگیریا بکَننت. هُدایا وادَه کرت که اَگَن مردُم اے کانونان بمَنّنت، من وَت آیانَ سَمبالان و بَرکَتَ دئیان. آییا اے هَم گوَشت که اَگَن کَسے اے کانونان نمَنّیت، گُڑا آ سِزا دئیگَ بیت.
موسّایا بازێن رۆچێا سینائے کۆهئے سَرا داشت و گۆن هُدایا هَبَرَ کُرت. مَردُمان موسّائے پِر تَرّگئے وَدارا دَم بُرتگاَت. آیان وَتی تِلاه هارونئے کِرّا آورتنت و گوَشتِش: «چه اِشان بُتے جۆڑ بکَن که ما هُدائے بَدَلا اے بُتئے پرستشا بکَنێن.» گۆن اے کارئے کَنگا آیان هُدائے هِلاپا مَزنێن گُناهے کُرت.
هارونا تِلاهێن بُت گوَسکێئے شِکلا جۆڑ کُرت. مَردُمان گَنۆکانی پئیما بُت پَرستش کُرت و په آییا کُربانیگ کرت. هُدا آیانی هَمے گُناهئے سئوَبا آیانی سَرا سَکّ زَهر بوت. گۆن موسّایا گوَشتی که من مردُمان تَباه کَنگَ لۆٹان. بَله موسّایا گۆن هُدایا دَزبَندی کرت که مردُمان تَباه مکَن. هُدایا موسّائے دْوا گۆش داشت و مردومی تَباه نکُرتنت.
وهدے موسّا چه سینائے کۆها اێر آتک، آییا هَما دوێن مَزنێن سِنگ گۆن اَتنت که هُدایا آیانی سَرا دَهێن پرمان نِبِشتَه کُرتگاَتنت. وهدے موسّایا بُت دیست سِنگی پرۆشت و ٹُکُّر ٹُکُّر کُرتنت.
رندا موسّایا بُت بُن دات و پُری کُرت و پُر آپا دئور داتنت و مردومی گوَشتنت که هَمے آپا بوَرێت. پدا هُدایا مردُمانی سَرا اَزابے راه دات و بازێن مردُمے مُرت.
موسّایا پرُشتگێن سِنگانی بَدَلا په دَهێن پرمانان دِگه دو سِنگ پئیم کرت. کۆهئے سَرا سَر کَپت، پدا دْوایی کرت که هُدا مردُمان پَهِلّ بکنت. هُدایا موسّائے دْوا گۆش داشت و مردُمی پَهِلّ کرتنت. پدا هُدایا اِسراییلی چه سینائے کۆها دێم په هما مُلکا بُرتنت که آییا گۆن اِبراهێما واده کرتگاَت که آ مُلکا تئیی چُکّ و نُماسگانَ دئیان.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که دَررئو دَر ۱۹ تان ۳۴آ نِبیسگ بوتگ.
هُدایا گۆن اِسراییلیان اَهد و پئیمانے کرتگاَت. پمێشکا آییا اِسراییلیانا شَریَتئے سَجَّهێن رهبند سرپد کرتنت که آیان منّگی اَتنت. پدا آییا اِسراییلی چه سینائے گیابانا دِگه جاهے بُرتنت. هُدایا لۆٹِت که آیان واده داتگێن مُلکا ببارت. آ مُلکئے نام «کَنهان» اَت. هُدا مردُمانی دێما جَمبَرێئے تَها رئوان بوت و مردُم آییئے پُشتا رئوگا اَتنت. اے جَمبَر مِنُکێئے شِکلا اَت.
هُدایا گۆن اِبراهێم و اِساک و آکوبا واده داتگاَت که من کَنهانئے مُلکا شُمئے نَسل و پدرێچارا دئیان. بَله نون اۆدا بازێن کئومے نِشتگاَت و آ کَنهانی گوَشگَ بوتنت. کَنهانیان هُدا نمَنِّت و پرَستِشَ نکرت. آیان بُتێن هُدا پرَستِشَ کُرتنت و بازێن رَدێن کارِشَ کُرت.
هُدایا گۆن اِسراییلیان گوَشت: «وهدے شما وادَه داتگێن مُلکا رئوێت، سَجَّهێن کَنهانیان چه اۆدا دَر بکَنێت. گۆن آیان سُهل و اێمِنیئے اَهد و پئیمان مبَندێت و سور و سانگ مکَنێت. اَلَّم آیانی سَجَّهێن بُتێن هُدایان بپرۆشێت. اَگَن شُما منی هَبَران مزورێت، گُڑا آهِرا شُما منی جاگَها آیانی بُتێن هُدایانی پرَستِش کَنگا بنداتَ کَنێت.»
وهدے اِسراییلی کَنهانئے هَدّ و سیمسَرا آتکنت، موسّایا چه دوازدَهێن کَبیلاهان یَکّ یَکّ مَردُمے دَر چِت. موسّایا آ سَر و سۆج کرتنت که کَنهانا برئوێت، جاسوسی بکَنێت و بچارێت که آ مُلک چۆن اِنت. کَنهانی مردُمانی هَم جاسوسیا بکَنێت که بارێن آ زۆرمَند اَنت یا کَمزۆر.
هَما دوازدَهێن مردُمان تان چِل رۆچا کَنهانا داشت و پدا واتَرّ بوتنت. وتی مردُمِش گوَشتنت: «کَنهانئے زِمین په کِشت و کِشارا سَکّ شَرّ اِنت و باز بَر و سَمَرَ دَنت.» بَله چه آیان دَه جاسوسا گوَشت: «کَنهانئے شَهر باز مُهر مُهکَم اَنت و اۆدئے مردُم هَم مَزن و زۆرمَند اَنت. اَگَن ما آیانی سَرا هَملَه بکَنێن، آ مارا سرجمیا شکستَ دئینت و کُشنت.»
هَمے دَمانا آ دِگه دوێن جاسوس کالیب و یوشایا گوَشت: «هئو، اے راست اِنت که کَنهانی مردُم بُرزکَدّ و زۆرمند اَنت. بَله ما اَلَّما آیان شکستَ داتَ کَنێن. هُدا په ما جَنگَ کنت.»
بَله اِسراییلیان کالیب و یوشائے هَبَر گۆش نداشتنت. موسّا و هارونئے سَرا زَهر گِپتنت و گوَشتِش: «شُما پرچا مارا اے سِلّ و نگێگێن جاها آورتگ؟ ما بایَد اِنت مِسرا بداشتێن. اَگَن ما هُدائے وادَه داتگێن مُلکا برئوێن، گڑا چه جَنگا مرێن و مئے جَن و چُکّان کَنهانی وَتی گُلام و مۆلدَ کَننت.» نون اِسراییلیان لۆٹِت که په وَت دِگه رَهشۆنے گِچێن بکَننت که آیان پدا مِسرا ببارت.
وهدے مردُمان اے هَبَر کُرتنت هُدا باز زَهر گپت. آییئے شان و شئوکَت شاهِدیئے تَمبوئے تَها آتک. گوَشتی: «شما منی هُکم پادمال کرتگ. شُما سَجَّهێن مَردُم جَنگَل و گیابانان دَر په دَرَ بێت. چه شما هَرکَس که بیست سالئیگ اِنت یا چه بیست سالا مستِر اِنت، آ گیابانان مِریت و هِچبَر هَما واده داتگێن مُلکا شُتَ نکنت که من شُمارا دئیانی. بَسّ یوشا و کالیب اۆدا شُتَ کننت.»
وهدے مردُمان هُدائے هَبَر اِشکُتنت آیان پَهِلّی لۆٹِت و گوَشتِش که ما گُناه کرتگ. گُڑا آیان پئیسَلَه کرت که ما کَنهانی مردُمانی سَرا هَملَهَ کَنێن. موسّایا، آ کَڈَّن کرت و گوَشتنت که کَنهانا مرئوێت که هُدا شُمئے هَمراه نهاِنت، بَله آیان موسّائے هَبَر گۆش نداشت.
هُدا جَنْگا آیانی هَمراه نبوت، گُڑا آیان کَنهانیانی دَستا شکست وارت و آیانی بازێن مردُمے کُشگ بوت. پدا اِسراییلی چه کَنهانا پِر تَرِّتنت و چِلّ سالا جَنگَل و گیابانان دَر په دَر بوتنت.
اے چِلّێن سالان که جَنگَل و گیابانان اِسراییلی دَر په دَر اَتنت، هُدایا آیانی هئیالَ داشت. آییا نان چه آسمانا داتنت. اے نانئے نامِش «منّ» کرت. هُدایا نِکۆلێن مُرگ هَم اِسراییلیانی اُردگاها راهَ دات که آیانی گۆشتان وارت بکَننت. اے سَجَّهێن وَهدا هُدایا نهاِشت که آیانی گُد بدِرنت و کئوش بسِدنت.
چه هُدائے مۆجزهان هَم یَکّے اِش اَت که وَهدے مردُمان په وَرگا آپ نێستاَت هُدایا گۆن موسّایا گوَشت: «اے سِنگا لَٹّ بجَن.» موسّایا اَنچُش کُرت و چه سِنگا آپ دَر آتک که مَردم بوَرنت. بَله اِسراییلیان هُدا و موسّائے سَرا نُرُنڈِت. اَنگَت هُدا وَپادار اَت و هَما کاری کُرت که گۆن اِبراهێم و اِساک و آکوبا وادَه داتگاَتی.
یکّ رندے پدا مردُمان په وَرگا آپ نێستاَت. اے رَندا هُدایا گۆن موسّایا گوَشت: «تئو گۆن سِنگا هَبَر بکَن و آپ چه سِنگا دَرَ کئیت.» بَله موسّایا گۆن سِنگا هَبَر کَنگئے بَدَلا سِنگارا دو رَندا لَٹّ جَت. گۆن وَتی اے کارا آییا هُدائے بےاِزَّتی کرت. چه سِنگا په سَجَّهێن مردُمان آپ دَر آتک، بَله هُدا گۆن موسّایا زَهر بوت. آییا گۆن موسّایا گوَشت: «تئو که انچُش کُرت، وادَه داتگێن مُلکا شُتَ نکَنئے.»
هَما اِسراییلیان که هُدا نمَنّت، آ چِلّ سالئے دَر په دَریا رَند مُرتگاتنت. گُڑا هُدایا یَکّ رَندے پدا مردُم وادَه داتگێن مُلکئے نزّیکّا بُرتنت. نون موسّا باز پیر اَت و هُدایا په مردُمانی رَهدَربَریا یوشا دَر چِت. هُدایا گۆن موسّایا اے هم گوَشت که من دێمترا په مردُمان تئیی پئیمێن دِگه نبیے راهَ دئیان.
پدا هُدایا گۆن موسّایا گوَشت: «کۆهئے ٹُلّا برئو که تئو یَکّ رَندے وادَه داتگێن مُلکا بگِندئے.» موسّایا مُلک دیست، بَله هُدایا نهاِشت که آ اۆدا برئوت. موسّا هما کۆهئے سَرا مُرت. اِسراییلیان سی رۆچا پُرس داشت. یوشا آیانی نۆکێن رَهشۆن بوت. یوشا شَرّێن رَهشۆنے اَت، پرچا که آییا هُدائے سَرا باوَر هستاَت و هُدائے هُکم و پرمانی په دل منِّتنت.»
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که دَررئو دَر ۱۶ تان ۱۷آ؛ مَردُمشُماری دَر ۱۰ تان ۱۴، دَر ۲۰، دَر ۲۷آ؛ موسّائے واز دَر ۳۴آ نِبیسگ بوتگ.
آهِرا هَما وَهد آتک و رَسِت که اِسراییلی کَنهانا بزان هُدائے وادَه داتگێن مُلکا برئونت. آ مُلکا یَکّ شَهرے هستاَت که نامی «اَریها» اَت. اَریهائے چپّ و چاگِردا مُهر و مُهکَمێن دیوالے هستاَت. یوشایا دو چاریگ اَریهایا راه دات. اۆدا بَدکارێن جَنێنے هستاَت که نامی «رَهاب» اَت. آییا چاریگ وَتی لۆگا جاگَه داتنت که چێر ببنت. رَندا آییا چاریگ کُمَکّ کُرتنت که چه شَهرا بتَچنت. رَهابا پمێشکا چُش کُرت که آییا هُدائے سَرا باوَر و ایمان هستاَت. چاریگان گۆن رَهابا زُبان کُرت که وَهدے ما اَریهایا گِرێن، تَرا و تئیی لۆگئے مردُمانَ رَکّێنێن.
اِسراییلیان په وادَه داتگێن مُلکئے آیگا چه اُردُنئے کئورا گوَزگی اَت. هُدایا گۆن یوشایا گوَشت: «دینی پێشوایان بگوَش که شما پێسَرا چه کئورا بگوَزێت.» وهدے دینی پێشوایان وَتی پاد اُردُنئے کئورئے تَها اێر کُرتنت، کئورئے آپ اۆشتات که اِسراییلی چه هُشکێن زِمینا بگوَزنت و کئورئے دومی دَستا برئونت.
وهدے اِسراییلی کئورئے دومی دَستا شُتنت، هُدایا گۆن یوشایا گوَشت: «تئیار بێت که اَریهائے شَهرئے سَرا هَملَه بکَنێت.» اَلبَت اَریها سَکّ باز مُهر و مُهکَمێن شهرے اَت. هُدایا گوَشت که دینی پێشوا و سپاهیگ باید اِنت رۆچے یَکّ رَندے شَهرئے چپّ و چاگِردا برئونت. تان شَش رۆچا اے کارا بکَننت. گُڑا آیان اَنچُشَ کُرت.
هُدایا اے هَم گوَشت که هَپتُمی رۆچا اِسراییلی باید اِنت شَهرئے چپّ و چاگِردا هَپت رَندا برئونت. پدا دینی پێشوا وَتی ساز و کَرنایان بجَننت و سَجَّهێن مردُم بُرزتئواریا کوکّار بکَننت. گُڑا آیان اَنچُش کُرت.
مردمان که کوکّار کرت، اَریهائے دیوال کَپتنت. اِسراییلیان شَهرئے سَجَّهێن چیزّ تَباه کُرتنت اَنچُش که هُدایا هُکم داتگاَت. بَله رَهاب و آییئے لۆگئے مردُم هِچِّش نکُرتنت و آ گۆن اِسراییلیان هۆر بوتنت. وهدے کَنهانئے اے دِگه مردُمان اِشکُت که اِسراییلیان اَریهائے شَهرئے سَرا هَملَه کُرتگ، آیان باز تُرسِت که اِسراییلی مئے سَرا هَم هَملَه کَننت.
هُدایا گۆن اِسراییلیان گوَشت که گۆن هِچّ کَنهانی کئوما اَهد و پئیمان مبَندێت. کَنهانا کئومے هستاَت که نامی «گَبونی» اَت. آیان گۆن یوشایا درۆگ بَست که ما چه دورێن مُلکێا کَنهانا آتکگێن. گۆن یوشایا دَزبَندیاِش کُرت که گۆن ما اَهد و پئیمانے بکَن. یوشا و اے دِگه اِسراییلیان چه هُدایا جُست نکُرت که ما چے بکَنێن. آیان گۆن گَبونیان سُهل و اێمِنیئے اَهد و پئیمان بَست.
سئے رۆچا رَند اِسراییلیان زانت که گَبونی اَسلا کَنهانئے مردُم اَنت. آ باز زَهر گِپتنت که گَبونیان مارا رَد داتگ. بَله اِسراییلیان وَتی اَهد و پئیمان بَرجاه داشت پرچا که آیان هُدائے دێما کئول کُرتگاَت. کَنهانا دگه کئومے هم هستاَت که نامی «اَموری» اَت. لَهتێن وَهدا رَند اَموریانی بادشاها دیست که گَبونیان گۆن اِسراییلیان سُهل و اێمِنیئے اَهد و پئیمانے کُرتگ، گُڑا آیان وَتی لَشکَر یَکجاه کُرتنت و گَبونیانی مُلکئے سَرا هَملَه کُرت. گَبونیان، یوشا هال دات که مارا کُمَکّ بکَن.
گُڑا یوشایا اِسراییلیانی لَشکَر یَکجاه کُرت. په گَبونیانی مُلکئے سَر بئیگا تان شَپێا راها بوتنت. سُهبا ماهَلَّه آیان اَموریانی سَرا هَملَه کُرت و آ هئیران و هَبَکَّه کُرتنت.
هُدایا آ رۆچا په اِسراییلیان جَنْگ کُرت. آییا مزَنێن ترۆنگَلی راه دات و ترۆنگَلان بازێن اَموریے کُشت. اے پئیما هُدایا اَموری سَربَتَگ و سَرگردان کُرتنت و آیان نتوانت جنگ بکننت.
جنْگئے رۆچا، هُدایا رۆچ په وَهد اێر نِندگا نهاِشت که اِسراییلیانی کِرّا باز وَهد ببیت که سَرجَمیا اَموریان شکست بدئینت. آ رۆچا هُدایا مزَنێن سۆب و پێرۆزیے په اِسراییلیان کَٹِّت.
وهدے هُدایا اَموریانی لَشکَر پرۆش دات، بازێن کَنهانی کئومے یَکجاه بوت که اِسراییلیانی سَرا هَملَه بکَننت، بَله یوشا و اِسراییلیان آیانی سَرا هَملَه کُرت و آ تَباه کُرتنت.
چه اے جَنگان و رَند، هُدایا هَر اِسراییلی کَبیلاهێا چه وادَه داتگێن مُلکا جِتا جِتاێن ٹُکُّرے دات. پدا هُدایا اِسراییلی و آیانی سَجَّهێن مرز و سیمسَران سُهل و اێمِنی آورت.
یوشا که پیر بوت آییا سَجَّهێن اِسراییلی مردُم یَکجاه کُرتنت. یوشایا اِسراییلی یات و ترانگا گێتکنت که شُما کئول کُرتگ که هُدائے هَما اَهد و پئیمانا بمَنّێت که آییا گۆن شُما سینائے کۆها کُرتگ. مَردُمان پدا وادَه کُرت که ما گۆن هُدایا وَپادارَ بێن و هُدائے کانونانَ منّێن.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که یوشائے کِتاب دَر ۱ تان ۲۴آ نِبیسگ بوتگ.
وهدے یوشا مُرت، اِسراییلی چه هُدایا دور بوتنت. آیان هُدائے کانون نمَنِّتنت و اے دِگه کَنهانی کئوم چه وادَه داتگێن مُلکا دَر نکُرتنت. اِسراییلیان هَکیگێن هُدائے بَدَلا کَنهانیانی بُتێن هُدایانی پَرستِش کَنگ شرو کُرت. اِسراییلیانی سرا بادشاهے نێستاَت، هَرکَسا هَما کار کُرت که آییئے دِلا لۆٹِت.
اِسراییلی چه هُدایا باز رَندا دور بوتنت. کِسَّه هر رندا اے پئیما اَت: اِسراییلیان تان باز سالا هُدا نمَنِّت و ردێن کارِشَ کرت. نون سکّی و سۆریانی تها کپتنت. آیان چه وَتی دُژمِنانی دَستا پرۆش وارت. دُژمِنان اِسراییلیانی بازێن چیزّے دُزِّت، کِشت و کِشارِش تَباه کُرتنت و چه آیان بازێنے کُشتِش. وهدے دُژمِنان اِسراییلی باز سالا آزار داتگاَتنت، گُڑا اِسراییلیان چه وَتی گُناهان تئوبَه کُرت و هُدا په کُمَکّ کَنگا تئوار کُرت.
وهدے اِسراییلیان تئوبَه کُرت هُدایا آ رَکّێنتنت. هُدایا په آیان مردُمے راه دات که آیان برَکّێنیت. آ مردُم رهشۆن بوت و کئومئے دُژمِنانی هلاپا جَنگی کُرت و آ پرۆش داتنت. پدا آیانی زِمینا سُهل و اێمِنی آتک و رَکّێنۆکێن مردُم آیانی سَرۆک بوت. هُدایا بازێن رَکّێنۆکے راهَ دات که اِسراییلیان چه وتی دژمنان نجات بدَنت.
یَکّ رَندے هُدایا هَمساهِگێن دُژمِن میدیانی اِجازَت داتنت که اِسراییلیان پرۆش بدئینت. میدیانیان تان هَپت سالا اِسراییلیانی سَجَّهێن کِشت و کِشار تَباه کُرتنت. اِسراییلیان سَکّ تُرسِت و گارانی تَها چێر بوتنت که میدیانی آیان مگِندنت. آهِرا اِسراییلیان هُدائے کِرّا پِریات کُرت که مارا برَکّێن.
اِسراییلی مردے هستاَت که نامی جِدون اَت. آ یَکّ رۆچے چێرێن جاگَهێا گَندُمان مُشگا اَت که میدیانی مدُزَّنتِش. هُداوَندئے پرێشتگے جِدونئے کِرّا آتک و گوَشتی: «او مزَنێن جَنگۆل! برئو و اِسراییلیان چه میدیانیانی دَستا برَکّێن. هُدا تئیی هَمراه اِنت.»
جِدونئے پِتا کُربانجاهے هستاَت که بُتێئے ناما وَپک کنگ بوتگاَت. هُدائے ائوَلی هَبَر گۆن جِدونا اِش اَت که هَمے کُربانجاها بپرۆش. جِدونا چه مردُمان تُرسِت، پمێشکا آییا تان شَپا وَدار کُرت. پدا کُربانجاهی پرۆشت و ٹُکُّر ٹُکُّر کُرت. اۆدا نزّیکّا نۆکێن کُربانجاهے اَڈّی کُرت و په هکّیگێن هُدایا کُربانیگی کُرت.
اے دِگه سُهبا مردُمان دیست که کَسێا کُربانجاه پرۆشتگ و تَباه کُرتگ. آ باز زَهر گِپتنت. مَردُم جِدونئے لۆگا شُتنت که بکُشَنتی، بَله جِدونئے پِتا گۆن مردُمان گوَشت: «شُما پرچا وَتی بُتێن هُدائے کُمَکّا اۆشتاتگێت. اَگَن آ هُدا اِنت بِلّ که واتا وَت بسَمبالیت.» وهدے که جِدونئے پِتا اے پئیما گوَشت، مردُمان جِدون نکُشت.
میدیانی اِسراییلیانی پُل و پانچا آتکنت. آ سَکّ باز اَتنت، چه هِسابا دَر اَتنت. جِدونا، اِسراییلی تئوار جَت و یَکجاه کُرتنت که گۆن میدیانیان جَنْگ بکَننت. جِدونا چه هُدایا دو نِشانی لۆٹِت که دِلجَم ببیت که هُدا منا اِسراییلیانی رَکّێنگا پرمایگا اِنت.
په ائوَلی نِشانیا جِدونا زِمینئے سَرا مێشئے پژم اێر کُرت و گۆن هُدایا گوَشتی: «سُهبئے نۆدان مێشئے پژمئے سَرا رێچ، زِمینئے سَرا مرێچ. بَسّ پژم ترّ ببنت و ڈگار هُشک ببیت.» هُدایا اَنچُش کُرت. دومی شَپا جِدونا گوَشت: «بَسّ زِمین تَرّ ببیت و پژم هُشک ببنت.» هُدایا اَنچُش هَم کُرت. هَمے دوێن نِشانیانی سئوَبا جِدونا باوَر کُرت که هُدا لۆٹیت که من اِسراییلیان چه میدیانیانی دَستا برَکّێنان.
پدا جِدونا لَشکَر تئوار جَتنت که منی کِرّا بیاێت. سی و دو هَزار مردێن آتک. بَله هُدایا گۆن جِدونا گوَشت که اے سَکّ باز اَنت. جِدونا گۆن مردُمان گوَشت: «هَرکَسا چه جَنْگا تُرسیت وَتی لۆگا برئوت.» گُڑا بیست و دو هَزار مردُم وَتی لۆگان شُت. بَله هُدایا گوَشت که اے مردُم اَنگَت باز اَنت. گُڑا جِدونا سئے سَد سِپاهیگ زُرت و اے دِگه سَجَّهێن سِپاهیگ وَتی لۆگان راه داتنت.
آ شَپا هُدایا گۆن جِدونا گوَشت: «برئو میدیانیانی اُردگاها و آیانی گَپّان گۆش بدار. وهدے تئو آیانی هَبَران اِشکُنئے، گۆن آیان جَنّگ کَنگَ نتُرسئے.» آ شَپا جِدون میدیانیانی اُردگاها شُت و اِشکُتی که میدیانی سِپاهیگے گۆن وَتی سَنگَتا وَتی وابئے کِسَّها کَنگا اِنت. سَنگَتا گوَشت: «اے وابئے مانا اِش اِنت که جِدونئے لَشکر مارا جنت و پرۆشَ دَنت.» وهدے جِدونا اے هَبَر اِشکُت، هُدایی پَرستِش کُرت.
پدا جِدون وَتی سِپاهیگانی کِرّا شُت و هر سِپاهیگارا ساز و کرناے و گِلێن دَرپے و مَشَلے داتی. اِسراییلیان میدیانیانی اُردگاهئے چپّ و چارگِرد گپت. میدیانی اۆدا واب اَتنت. جِدونئے سئے سَدێن سِپاهیگانی مَشَل دَرپانی تَها اَتنت که میدیانی مَشَلانی رُژناییا مگِندنت.
پدا جِدونئے سَجَّهێن سِپاهیگان وَتی دَرپ یَکّێن وَهدا پرۆشتنت و هما دمانا مَشَلانی آس زاهِر بوتنت. آیان کَرنا جَت و کوکّار کُرت و گوَشت: «زَهمے په هُداوند و جِدونا.»
هُدایا میدیانی سَربتگ و سَرگردان کُرتنت و آیان یَکدِگرا جَنَگ و کُشگ شرو کُرت. هَما دَمانا جِدونا کاسِد اِسراییلیانی سَرا راه داتنت که چه وَتی لۆگان دَر بیاێت و میدیانیان بتاچێنێت. آیان بازێن میدیانی کُشت و اے دِگرِش چه وَتی زِمینا ڈَنّ تاچێنتنت. آ رۆچا دوازدَه لَکّ میدیانی کُشگ بوت. اے پئیما هُدایا اِسراییلی رَکّێنتنت.
مَردُمان لۆٹِت که جِدونا وَتی بادشاه بکَننت. بَله جِدونا اے کارئے اِجازَت ندات. بَسّ گوَشتی که منا چه هَمے سُهرئے مُندریکّان لَهتێن بدئیێت که شُما چه میدیانیان گِپتگاَنت. مَردُمان جِدونارا باز تِلا دات.
جِدونا تِلا زُرتنت و هاسێن پۆشاکے جۆڑی کُرت، هَمے پئیمێن پۆشاک که مَزنێن دینی پێشوایان گوَرا کُرتنت. بَله مردُمان اے پۆشاک بُتێئے پئیما پَرستِشَ کُرت. هُدا پدا اِسراییلیانی سرا زهر گپت پرچا که آ بُتپرَستی کنگا اَتنت و آیان دگه برے چه وَتی دُژمِنانی دَستا پرۆش وارت. آهِرا اِسراییلیان پدا چه هُدایا کُمَکّ لۆٹِت و هُدایا دِگه رَکّێنۆکے راه دات که آیان برَکّێنیت.
اے پئیما باز رَندا بوت: اِسراییلیان گُناهَ کُرت، هُدایا دژمنانی دستا داتنت، اِسراییلیان تئوبهَ کُرت و هُدایا یَکّے راه دات که آیان برَکّێنیت. تان باز سالا هُدایا بازێن رَکّێنۆکے راهَ دات و آیان اِسراییلی چه دُژمِنانی دَستا رَکّێنتنت.
آهِرا مردُمان چه هُدایا بادشاهے لۆٹِت، اَنچُش که اے دِگه سَجَّهێن کئومان هستاَت. آیان اَنچێن بادشاهے لۆٹِت که کَدّا بُرز و جانا زۆرمَند ببیت و جَنْگا آیانی رَهبَریا بکنت. هُدایا آیانی اے دَزبَندی دۆست نبوت، بله آیانی لۆٹ پورهی کرت و آیانا بادشاهے داتی.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که کازیانی کِتاب دَر ۱ تان ۳، دَر ۶ تان ۸آ؛ سَموێل کازیئے ائوَلی کِتاب دَر ۱ تان ۱۰آ نِبیسگ بوتگ.
شاوول اِسراییلئے ائوَلی بادشاه اَت. آ وَشرَنگ و کَدّا بُرزێن مردُمے اَت، اَنچۆ که مردُمان لۆٹِتگاَت. شاوول ائوَلی لَهتێن سالا هُدائے شرّێن مَنّۆگرے اَت و اِسراییلیانی سَرا په شِهم و رَهداری بادشاهیای کُرت. بَله پدا آییا هُدا نمَنِّت و مَگرور و سِلکار بوت. گُڑا هُدایا دِگه مردُمے گِچێن کُرت که یَکّ رۆچے آییئے جاگَها بادشاه ببیت.
هُدایا وَرناێن اِسراییلیے گِچێن کُرت که نامی «داوود» اَت. داوودی تئیار کُرت که یَکّ رۆچے آ شاوولا رَند اِسراییلئے بادشاه ببیت. داوود بئیتلَهِمئے شَهرا پێدا بوتگاَت و هَمۆدا شُپانکے اَت. وهدے داوود وَتی پِتئے پَسان چارێنگا اَت، آییا باز وَهدا شێر و ممَّ جَت و کُشت که آیان رَمگئے سَرا هَملَهَ کُرت. داوود بێکبر و دَربێش و راستێن مردُمے اَت. آییا هُدائے سَرا باوَر هستاَت و هُدائے کانون و هَبَری منِّتنت.
وهدے داوود اَنگَت وَرناے اَت آییا گۆن یَکّ زۆرمَندێن مردُمێا جَنْگ کُرت که نامی «گولیات» اَت. گولیات چه زۆرا پُرّ و کَدّا سَکّ بُرز اَت، بزان آییئے کَدّ کِساس یَکّ و نێم گواز اَت. بَله هُدایا داوود کُمَکّ کُرت که گولیاتا بکُشیت و اِسراییلیان برَکّێنیت. چه اِشیا و رَند داوودا په اِسراییلیان بازێن جَنْگے کَٹِّت و کئومئے دُژمِنی شِکست داتنت. داوود شَرّێن سِپاهیگے بوت و په جَنْگان اِسراییلی لَشکَرئے رَهشۆنیایَ کُرت. مَردُمان داوود باز سَتا و سَنا کُرت.
مَردُمان گۆن داوودا باز مِهرَ کُرت. شاوول بادشاها آییئے سَرا هَسَدّیگ بوت. آهِرا شاوولا لۆٹِت که آییا بکُشیت. گُڑا داوود جَنگَل و گیابانان شُت و چه شاوول و آییئے سِپاهیگان چێر بوت. یَکّ رۆچے شاوول و آییئے سِپاهیگ داوودئے دَر گێجگا دَر آتکنت. شاوول گارێا شُت. اے هَما گار اَت که اۆدا داوود چێر اَت، بَله شاوولا آ ندیست. داوود، شاوولئے پُشتی نێمگا باز نزّیکّا شُت و آییئے گُدئے ٹُکُّرے بُرِّتی. رَندا که شاوول چه گارا دَر آتک، داوودا کوکّار کُرت و گوَشت که وَتی گُدئے ٹُکُّرا بچار که منا گۆن اِنت. اے پئیما شاوولا زانت که داوود منا نکُشیت که آ وَت بادشاه ببیت.
لَهتێن وَهدا رَند شاوول جَنْگێا جَنَگ بوت و مُرت و داوود اِسراییلئے بادشاه بوت. آ شَرّێن بادشاهے اَت و مردُمان آ دۆستَ داشت. هُدایا داوود بَرکت دات و کامیاب کُرت. داوودا باز جَنْگَ کُرت و هُدایا آ کُمَکَّ کُرت که اِسراییلیانی دُژمِنان پرۆش بدَنت. داوودا اورشَلیمئے شَهر گِپت، وَتی بُندَری کُرت و هَمۆدا په بادشاهی کنگا نِشت. داوودا تان چِلّ سالا بادشَاهی کُرت. اے وَهدا اِسراییل زۆرمَند و هَستۆمَندێن مُلکے بوت.
مَردُمان چار سَد سال اَت که موسّائے جۆڑ کُرتگێن شاهِدیئے تَمبوئے تَها هُدایا پَرستش کَنگا اَتنت و تَمبوئے دَپا په آییا کُربانیگ کَنگا اَتنت. بله نون داوودا په هُدائے اِبادتا لۆگے جۆڑ کَنگ لۆٹِت که اۆدا سَجَّهێن اِسراییلی هُدایا پَرستش بکَننت و په هُدایا کُربانیگ هم بکننت.
بَله نبیے هَستاَت که نامی «ناتان» اَت. هُدایا آ راه دات که گۆن داوودا اے هَبَرا بکَن: «تئو بازێن جَنْگے کُرتگ، پمێشکا تئو اے لۆگا په من مبَند، بلّ که تئیی چُکّ اے لۆگا بَندیت. اگن منی هبرا بزورئے، من تَرا سَکّ باز بَرکَتَ دئیان. چه تئیی نَسل و پَدرێچا یَکّے کئیت که منی کئومئے سَرا تان اَبد بادشاهیَ کنت.» مَسیه هَما یَکّێن اِنت که چه داوودئے نَسل و پدرێچا پێدا بوتگ و تان اَبد بادشاهیَ کنت. مَسیه هُدائے گِچێن کُرتگێن بادشاه و نجات دئیۆک اِنت که دُنیائے سَجَّهێن مردُمان چه وَتی گُناهانَ رَکّێنیت.
وهدے ناتانئے کُلئو داوودا رَسِت، آییا هُدائے شُگر گِپت و آ سَتا و سَنا کُرت. هُدایا آ اِزَّت و بَرکَت دات. اَلبَت داوودا نزانتگاَت که هُدا کَدی اے وادَه داتگێن مَسیها دێمَ دَنت. نون ما زانێن که اِسراییلیان تان باز دێرا وادَه داتگێن مَسیهئے آیگئے وَدارا اَتنت، بزان کِساس هَزار سال لگت که ایسّا مسیه پێدا ببیت.
داوودا تان باز سالا وَتی مردُمانی سَرا په اِنساپ بادشاهیَ کُرت. آییا هُدائے هُکمَ منِّتنت و هُدایا آ بَرکَتَ دات. بَله وَهدے آییا کِساس بیست سالا بادشاهی کُرتگاَت، هُدائے هِلاپا مَزنێن گُناهے کُرتی.
یَکّ رۆچے داوودا چه وَتی کَلاتا ڈَنّ چارِت و زێباێن جَنێنے دیستی که جان شۆدگا اَت. آییا جَنێن پجّاه نئیاوُرت، بَله کَمُّک پٹّ و پۆلا رَند زانتی که نامی «بَتشێبَه» اِنت.
داوودا باید وتی هئیال و جێڑگ دِگه نێمگێا بکرتێن، بله ردێن کارے کرتی و مردُمے جَنێنئے کِرّا راهی دات که جَنێنا منی کِرّا بیار. داوودا گۆن بَتشێبَها وَپت و واب کُرت و پدا لۆگا راهی دات. کَسانێن مُدَّتێا رَند بَتشێبَها داوودئے سَرا کُلئوے راه دات که منی لاپ پُرّ اِنت.
بَتشێبَهئے مردئے نام «اوریا» اَت. آ چه داوودئے شَرتِرێن سِپاهیگان یَکّے اَت. اے وَهدا چه لۆگا دور جَنْگا اَت. داوودا، اوریا چه جَنْگا واپس لۆٹاێنت و گوَشتی که وَتی جَنئے کِرّا برئو. بَله اوریایا داوودئے هَبَر نزُرت و گوَشتی که وَهدے اے دِگه سِپاهیگ جَنْگا اَنت من لۆگا نرئوان. گُڑا داوودا، اوریا پدا جَنْگا راه دات و گۆن پئوجی اَپسَرا گوَشتی که اِشیا هَما جاها راه بدئے که اۆدا دُژمِن زۆرمَند اِنت که اے کُشگ ببیت. اے پئیما اوریا جَنْگئے تَها کُشگ بوت.
وهدے اوریا جَنگئے تَها مُرت داوودا گۆن بَتشێبَها سور کُرت. آییا چه داوودا چُکّے بوت. هُدا داوودئے کُرتگێن کارئے سَرا باز زَهر اَت و ناتان نبی داوودئے کِرّا راهی دات که بگوَشی که تئو چۆنێن هَرابێن گُناهے کُرتگ. داوودا چه وَتی گُناها تئوبه کُرت و هُدایا آ بَکشِت. پدا تان زِندگ اَت هُدائے رَندگیریای کُرت و گرانێن وَهدان هَم هُدائے هُکمی منِّتنت.
بَله داوود و بَتشێبَهئے چُکّ مُرت. هُدایا نهاِشت که اے چُکّ زِندگ بمانیت. بگئیر چه اے گَما، داوودا دِگه بازێن گَمے پِر بوت. داوودئے چُکّان په داوودا بازێن جَنجالے اَڈّ کُرت و آییئے هِلاپا سَرکَشیاِش کُرت. داوودئے زۆر و واک هَم نِزۆر تَرِّت. داوودا هُدائے هِلاپا گُناه کُرتگاَت، بَله هُدا اَنگَت وَپادار اَت و وتی کئولئے سرا اۆشتاتگاَت. رَندا داوود و بَتشێبَها دِگه چُکّے داتی. اے چُکّئے نامِش «سُلئیمان» کُرت.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که سَموێل کازیئے اَئوَلی کِتاب دَر ۱۰، دَر ۱۵ تان ۱۹، دَر ۲۴، دَر ۳۱آ؛ سَموێل کازیئے دومی کِتاب دَر ۵، دَر ۷، دَر ۱۱ تان ۱۲آ نِبیسگ بوتگ.
داوود بادشاها چِلّ سالا هُکمرانی کُرت. پدا داوود مُرت و آییئے چُکّ سُلئیمان اِسراییلئے بادشاه بوت. هُدایا گۆن سُلئیمانا هَبَر کُرت و جُست کُرت که تئو لۆٹئے که منِ هُدا په تئو چے بکَنان. سُلئیمانا گۆن هُدایا گوَشت: «منا اَگل و هۆش بدئے.» هُدایا سُلئیمانئے اے لۆٹ باز دۆست بوت و آییا سُلئیمان دُنیائے اَگلمَندتِرێن مَردُم کُرت. سُلئیمانا بازێن چیزّے دَر بُرت و اَگلمَندێن هُکمرانے بوت. هُدایا، آ باز مال و دئولَت هَم دات.
سُلئیمانا، اورشَلیما هُدائے لۆگ، بزان هما مزَنێن پرستشگاه جۆڑ کُرت که آییئے پِت داوودا پێسَرا شئور کُرتگاَت که من په هُدایا بَندانی. داوودا په هُدائے هَمے لۆگا بازێن ساز و سامانے یَکجاه کُرتگاَت. نون مردُمان دگه برے شاهِدیئے تَمبوا هُدائے پرَستِش و په آییا کُربانیگ نکرت، اے کارِش مَزنێن پرستشگاها کُرت. هُدائے شان و شئوکَت مَزنێن پرستشگاهئے تَها آتک که پێش بداریت که هُدا وَتی مردُمانی همراه اِنت.
بَله سُلئیمانا اے دِگه مُلکانی جَنێن دۆستَ بوتنت. آییا هُدائے هُکم نمَنِّت و گۆن بازێن جَنێنێا سوری کُرت، کِساس گۆن هَزار جَنێنا. چه اے جَنێنان بازێنے چه ڈَنّی مُلکانَ آتک و هرکَسا وَتی هُدا آوُرت. سلئیمانئے جنێنان وتی بُتێن هُدا پرَستِشَ کُرتنت و وهدے سُلئیمان پیر بوت، آییا هَم آیانی بُتێن هُدایانی پرَستِش کنگ شرو کرت.
اے کارئے سئوَبا هُدا سُلئیمانئے سَرا باز زَهر بوت و گوَشتی: «مَن تئیی بادشاهیئے مَزنێن بَهرے چه تئیی دستا پچَ گِران و تئیی هِزمَتکارێا دئیان. بَله تان تئو زِندگ ائے من اے کارا نکَنان، اے کارا تئیی مرکا رَندَ کَنان.»
سُلئیمانئے مرکا رَند آییئے چُکّ «رِهۆبام» بادشاه بوت. سَجَّهێن اِسراییلی کئوم یَکجاه مُچّ بوت که آییئے بادشاهیا بمَنّنت. آیان گۆن رِهۆباما گِلگ کُرت که سُلئیمانا چه ما باز کار و باز مالیات گِپتگ. گۆن رِهۆباما گوَشتِش که مارا کَمّ کار بگِر.
بَله رِهۆباما اَهمَکێن پسّئوے دات و گوَشت: «شُما گوَشێت که منی پِت سُلئیمانا شُمارا باز کار گِپتگ. بَله من شُمارا چه آییا گێشتِر کارَ گِران و من شُمارا چه آییا گێشتِر تَکلیپَ دئیان.»
وهدے مردُمان آییئے اے هَبَر اِشکُت بازێنێا آییئے هِلاپا سَرکَشّی کُرت. دَه کَبیلَها رِهۆبام یَلَه دات و بَسّ دو کَبیلَه، یَهودا و بِنیامین آییئے نێمگا شُتنت. اے دوێن کَبیلَهان وَتا «یَهودائے بادشاهی» گوَشت. اورشَلیم هَمے بادشاهیئے تَها منت.
آ دِگه دَهێن کَبیلَهان «یِرۆبام» نامێن مردے وَتی بادشاه کُرت. اے کَبیلَه مُلکئے شُمالئے نێمگا نندۆک اَتنت. آیان وَتا «اِسراییلئے بادشاهی» گوَشت.
یِرۆباما هُدائے کانون نمَنِّت و مَردمی گُناه کَنگا پرماتنت. آییا دو بُت په مردُمان جۆڑ کُرت که پرستش بکَنَنتِش. نون مردُم دگه برے یَهودائے بادشاهیا نشُتنت که هُدایا اۆدا اورشَلیمئے مزَنێن پَرستِشگاها پرستش بکَننت.
یَهودا و اِسراییلئے بادشاه وَتمانوَت دُژمِن بوتنت و هَر وَهدا گۆن یَکدگرا جَنْگِشَ کُرت.
نۆک جۆڑ بوتگێن اِسراییلئے مُلکئے سَجَّهێن بادشاه بَدکِردار اَتنت. بازێن بادشاهے اِسراییلیان وَت کُشت. لۆٹِتِش که آیانی جاگَها وَت بادشاه ببنت.
اِسراییلئے سَجَّهێن بادشاه و گێشتِرێن مردُمان بُتپَرست بوتنت. اے رَدێن پَرستشئے وَهدا، آ گێشتِر رَدکارێن جَنێنانی کِرّا وَپتنت و بَرے بَرے وَتی چُکِّش هم په بُتان کُربَنیگَ کُرتنت.
یَهودائے بادشاه چه داوودئے نسل و پدرێچا اَتنت. چه اِشان لَهتێن شَرّێن مَردم اَتنت و په اِنساپ هُکمرانیاشَ کُرت و هکّیگێن هُدا پَرستِشَ کُرت. بَله یَهودائے گێشتِرێن بادشاه سَکّ هَراب اَتنت. آیان په اِنساپ هُکمرانیَ نکُرت و بُتێن هُدا پرَستِشَ کُرتنت. چه اِشان لَهتێنا هَم وَتی چُکّ په بُتێن هُدایان کُربانیگَ کُرتنت. یَهودائے گێشتِرێن مردُمان هَم هُدائے هِلاپا سَرکَشّیَ کُرت و بُتێن هُدا پَرستِشَ کُرتنت.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که بادشاهانی اَئوَلی کِتاب دَر ۱ تان ۶، دَر ۱۱ تان ۱۲آ نِبیسگ بوتگ.
هُدایا هَر وَهدا نبی اِسراییلیانی سَرا راهَ دات. نَبیان هُدائے کُلئو و پئیگام اِشکُتنت و گۆن مردُمان گوَشتَنتِش.
وهدے اِسراییلا «آهاب» نامێن مردُمے بادشاهی کَنگا اَت، اۆدا «اِلیاس» نامێن نبیے هستاَت. آهاب سَکّێن بَدێن مردے اَت. آییا کۆشِستَ کُرت که مَردُم بُتێن هُداے پَرستش بکَننت که نامی «بَهَل» اَت. اِلیاسا گۆن آهاب بادشاها گوَشت: «اے بُتپَرستیئے سئوبا هُدا گۆن شُما سَکّ زَهر اِنت. تان من مگوَشان، اِسراییلا نه هئورَ بیت و نه نمب.» اے هَبَرا آهاب باز زَهر بَراێنت و آییا پئیسَلَه کُرت که من اِلیاسا کُشان.
پدا هُدایا گۆن اِلیاسا گوَشت که جَنگَل و گیابانان برئو و چه آهابا چێر ببئے. اِلیاس جَنگَل و گیابانان کئورێئے کرّا شُت. هُدایا گوَشتگاَت که اۆدا برئو. هَر سُهب و هَر بێگاها مُرگان په اِلیاسا نان و گۆشتَ آوُرت. اے وَهدا آهاب و آییئے لَشکَر اِلیاسئے پد و رَندا اَتنت، بَله آیان اِلیاس دَر گێتک نکُرت.
اِسراییلا هئورَ نبوت، پمێشکا کَمُّک وَهدا رَند کئور هُشک بوت. گُڑا اِلیاس دِگه نزّیکّێن مُلکێا شُت. آ مُلکا گَریبێن جَنۆزامے گۆن وَتی چُکّا نِشتگاَت. آیانی وَرگ کَمّ و گێش هَلاس بئیگا اَتنت پرچا که ڈُکّال اَت و ڈگاران بَر و سَمَرَ ندات. بَله اَنگَت آ جَنێنا اِلیاسئے هئیالَ داشت و هُدایا آ و آییئے چُکّئے زَلورَت پورَهَ کُرتنت. آییئے آرت و رۆگِنئے دَرپ هِچبَر هالیگَ نبوتنت. سَجَّهێن ڈُکّالا آیانی کِرّا وَرگ هستاَت. اِلیاس کِساس سئے سالا هَمۆدا نِشت.
سئے و نێم سالا رَند هُدایا گۆن اِلیاسا گوَشت که من پدا هئورَ دئیان. تئو برئو اِسراییلا و گۆن آهابا هَبَر بکَن. گُڑا اِلیاس آهابئے کِرّا شُت. وهدے آهابا آ دیست، گوَشتی: «آااان شومّ!» اِلیاسا گوَشت: «شومّ من نهآن، شومّ تئو ائے. تئو هُداوندئے راه یَلَه داتگ. آ راستێن هُدا اِنت، بَله تئو بَهَلا پرستش کَنگا ائے. نون تئو اَلَّم اِسراییلئے سَجَّهێن مردُمان بزور و کارمِلئے کۆها بیار.»
گُڑا اِسراییلئے سَجَّهێن مردُم کارمِلئے کۆها شُتنت. هَما مردُمان که گوَشتگاَت که ما بَهَلئے پئیگَمبَر اێن، آ هَم آتکنت. آ چار سَد و پنجاه مَردم اَتنت. اِلیاسا گۆن آیان گوَشت: «شما تان کَدێن دودِلَ بێت؟ اَگَن هُداوند هُدا اِنت، گُڑا هُداوندا پَرستِش بکَنێت. اَگَن بَهَل هُدا اِنت، گُڑا بَهَلا پرستش بکَنێت.»
پدا اِلیاسا گۆن بَهَلئے نبیان گوَشت: «کاییگِرے بکُشێت، گۆشتان ٹُکُّر ٹُکُّر کَنێت و په کُربانیگ کَنگا کُربانجاهئے سَرا اێرِش کَنێت. بَله کُربانجاهئے آسا رۆک مکَنێت. مَن هَم هَمے کارا کَنان و گۆشتان دِگه کُربانجاهێئے سَرا اێرَ کَنان. هَما هُدایا که آس کُربانجاهئے سرا راه دات، شما بزانێت که بَرهَکّێن هُدا هما اِنت.» گُڑا بَهَلئے نبیان کُربانیگ تئیار کُرت، بَله آس رۆکِش نکُرت.
پدا بَهَلئے نبیان بَهَلئے کِرّا دْوا لۆٹِت: «بَهَل! او بَهَل! مئے دْوایان اِشکُن.» آیان سَجَّهێن رۆچا دْوا کُرت، کوکّارَ کُرت و وَتا گۆن کارچان هَم بُرِّتِش، بَله بَهَلا نه پسّئوے دات و نه آسے راه دات.
وهدے بَهَلئے نبیان کِساس رۆچێا بَهَلئے کِرّا دْوا کُرتگاَت، آهِرا آیان دَم بُرت و دْوا کنگ یَلَه دات. پدا اِلیاسا دِگه کاییگِرێئے گۆشت په هُدایا کُربانجاهئے سَرا اێر کُرت. اے کارئے کَنگا رَند آییا گۆن مردُمان گوَشت که دوازدَه مَزنێن دَرپا چه آپا پُرّ کنێت و همے آپان کُربانیگێن گۆشتانی سَرا برێچێت که گۆشت و دار و کُربانجاهئے کَش و کِرّئے زِمین سَرجَمیا تَرّ ببنت. مَردُمان اَنچُش کُرت.
پدا اِلیاسا دْوا کُرت: «او هُداوَند! اِبراهێم و اِساک و آکوبئے هُدا، مرۆچی مارا پێش بدار که تئو اِسراییلئے هُدا ائے و من تئیی هِزمَتکار آن. مَنی جوابا بدئے تانکه اے مردُم بزاننت که بَرهَکّێن هُدا تئو ائے.»
هَمے دَمانا چه آسمانا آسے کَپت. آسا گۆشت و دار و سِنگ و هاک و هَما آپ بُن داتنت که کُربانجاهئے کَش و کِرّا اَتنت. وهدے مردُمان اے چیزّ دیست آیان وَتا زِمینئے سَرا دێم په چێر دئور دات و گوَشت: «هُداوَند هُدا اِنت! هُداوَند هُدا اِنت!»
پدا اِلیاسا گوَشت: «بَهَلئے نبیان تَچَگ و چێر بئیگا مئیلێت.» گُڑا مردُمان بَهَلئے نبی گِپتنت و چه اۆدا دور بُرت و کُشتنت.
اِلیاسا گۆن آهاب بادشاها گوَشت: «زوتّ وَتی لۆگا برئو پرچا که هئور پێداک اِنت.» هَما دَمانا آسمان سیاه تَرِّت و مزَنێن هئورے بندات بوت. هُداوَند ڈُکّالا هَلاس کَنگا اَت. هئورئے رِچگا اے چیزّ هَم پێش داشت که هُداوَند بَرهَکّێن هُدا اِنت.
وهدے اِلیاسئے پئیگَمبَریئے وَهد هَلاس بوت، هُدایا دگه مردُمے په نبی بئیگا گِچێن کُرت که نامی «اِلیشا» اَت. اِلیشایا چه هُدائے بَرکَتان بازێن مۆجزهے پێش داشت. یَکّ مۆجزهے گۆن نۆمانا بوت. آ لَشکَرێئے سَرمَستِر اَت و آییا پۆستئے سِلّێن بیمّاریے هستاَت. نۆمانا اِلیشائے بارئوا اِشکُت و اِلیشائے کِرّا شُت که منا دراه بکَن. اِلیشایا گۆن نۆمانا گوَشت که اُردُنئے کئورا برئو و هَپت رَندا بُکّ بوَر.
نۆمان باز زَهر گِپت. آییئے دِلا اے سَکّێن بےاگلێن کارے، من اے کارا هِچبَرَ نکَنان. بَله نۆمانئے هِزمَتکارێا گوَشت که تئو اینچُکّ راها آتکگئے، نون بایَد نبیئے هَبَرا بزورئے. نۆمان اُردُنئے کئورا شُت و هَپت رَندا آپئے تَها بُکّی وارت. وهدے آهِری رَندا چه آپا دَر آتک، هُدایا آ دراه کُرت.
هُدایا دِگه هَم بازێن نبیے په اِسراییلی مردُمان راه دات. آ سَجَّهێن نبیان گۆن مردُمانَ گوَشت که بُتێن هُدایان پَرستش مکَنێت، یَکدِگرئے سَرا رَهم بکَنێت و گۆن یَکدومیا اِنساپ بکَنێت. نَبیان مردُم هُژّارَ کُرت و گوَشتنت که رَدێن کار کَنگئے بَدَلا هُدائے کانون و هَبَران بمَنّێت. اَگَن شُما اے پئیم نکُرت هُدا شُمارا مئیاربار کنت و شُمارا اے سِلّێن کارانی سِزا رَسیت.
گێشتِرێن وَهدان مردُمان هُدائے کانون و هَبَر نمَنِّتنت. آیان باز رَندا نبی بےاِزَّتَ کُرتنت و کُشتنت هَم. یَکّ رَندے آیان اِرِمیا نبی کۆرچاتێئے تَها دئور دات که بمِریت. آ اۆدا گِلانی تَها اێر بُکّگا اَت، بَله پدا بادشاها نبیئے سَرا رَهم کرت و گۆن وَتی هِزمَتکاران گوَشتی که نبیا مِرگا پێسَر چه چاتا بکَشّێت.
بِلّ تُرے مردُمان نبیانی سَرا نپرَتَ کُرت، بَله اَنگَت نبیان هَر وَهدا هُدائے هَبَر مردُمانی کِرّا سَرَ کُرتنت. آیان مردُم هُژّارَ کُرتنت که اَگَن شُما تئوبه مکَنێت، شُمئے دُژمِن شُمئے سَرا هَملَهَ کَننت و هُدا شُمارا نرَکّێنیت. بَله آیان مردُم هَم یات و ترانگا گێتکنت که رۆچے نه رۆچے هُدا په شُما رَکّێنۆکے راهَ دَنت و آ شُمارا رَکّێنیت.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که بادشاهانی اَئوَلی کِتاب دَر ۱۶ تان ۱۸آ؛ بادشاهانی دومی کِتاب دَر ۵آ؛ اِرِمیا نَبیئے کِتاب دَر ۳۸آ نِبیسگ بوتگ.
اِسراییل و یَهودائے مردُمان هُدائے هِلاپا گُناه کُرت. آیان هَما اَهد و پئیمان پرۆشت که هُدایا گۆن آیان سینائے کۆها بَستگاَت. هُدایا وَتی نبی راه داتنت که آیان هُژّار بکَننت و بگوَشنت که تئوبه بکَنێت و پدا منا پرستش بکَنێت، بَله آیان نبیانی هَبَر نمَنِّتنت.
گُڑا هُدایا دوێن بادشاهی دُژمِنانی دَستا تَباه کُرتنت. مُلکے هستاَت که باز زۆرمَند اَت. نامی «آشور» اَت. آشوریان اے دِگه کئومانی سَرا باز زُلمَ کُرت. آشوریان اِسراییلئے سَرا هَملَه کُرت و اۆدا بازێن مردُمے کُشتِش، هَر چیزّے که دِلا لۆٹِتِش گۆن وَت بُرتِش و مُلکئے گێشتِرێن بَهرِش بُن دات.
آشوریان اِسراییلئے سَجَّهێن سَرۆک و سێرێن مردُم و هُنَرمَند یَکجاه کُرتنت و گۆن وَت آشورا بُرتنت. بَسّ گَریبێن مردُم اِسراییلا پَشت کَپتنت.
پدا آشوریان ڈَنّی مردُم اِسراییلا آوُرت و نادێنتنت. ڈَنّی مردُمان تَباه بوتگێن شَهر پدا بَستنت. آیان گۆن پَشت کَپتگێن اِسراییلیان سور و سانگَ کُرت. آ مردُمانی نسل و پدرێچ سامِری گوَشگَ بوتنت.
یَهودائے بادشاهیئے مردُمان دیست که هُدایا چۆن اِسراییلئے مردُم په آییئے سَرا باوَر نکَنگ و آییئے هَبَر و کانونانی نمَنّگا دَر په دَر کُرتنت. بَله آیان اَنگَت کَنهانیانی بُتێن هُدا پرَستِشَ کُرتنت. هُدایا نبی راهَ داتنت که آیان هُژّار بکَننت، بَله آیان نبیانی هَبَر گۆشَ نداشتنت.
اِسراییلئے سَرا آشوریانی هَملَها کِساس یَکّ سَد سال گوَست. نون هُدایا بابِلیانی بادشاه نِبوکَدنِزَر راه دات که یهودائے بادشاهیئے سَرا هَملَه بکنت. بابِلی زۆرمَندێن کئومے اَت. یَهودائے بادشاه رازیگ بوت که نِبوکَدنِزَرئے هِزمَتکار ببیت و آییا هَر سال باز زَرّ بدَنت.
بَله لَهتێن سالا رَند، یَهودائے بادشاها بابِلئے هِلاپا سَرکَشی کُرت. گُڑا بابِلی آتکنت و یَهودائے مُلکئے سَرا هَملَهاِش کُرت. آیان اورشَلیمئے شَهر گِپت، مَزنێن پَرستِشگاه تَباه کُرت و مَزنێن پَرستشگاه و شَهرئے کیمَّتیێن چیزّ گۆن وَت بُرتنت.
نِبوکَدنِزَرئے سِپاهیگان یَهودائے بادشاهئے چُکّ آییئے چمّانی دێما کُشت و بادشاه کۆر کُرت. اے آییئے سَرکَشیئے سِزا اَت. اے کارا رَند آیان بادشاه گۆن وَت بابِلا بُرت که آ بَندیجاها بمِریت.
نِبوکَدنِزَر و آییئے سِپاهیگان یَهودائے مُلکئے کَمّ و گێش سَجَّهێن مردُم گۆن وَت بابِلا بُرتنت. آیان بَسّ گَریبتِرێن مردُم کِشت و کِشارانی سَرا یَلَه داتنت. اے وَهد و زَمانگا که هُدائے مردُم په زۆر چه وادَه داتگێن مُلکا کَشّگ بوتنت، اے زَمانگ «دَرانڈێهی» گوَشگَ بیت.
بِلّ تُرے هُدایا یهودائے مُلکئے مردم آیانی گُناهانی سئوَبا دَرانڈێه کُرتنت، بَله وَتی مردُمی بێهئیال نکُرتنت. وَتی کُرتگێن وادَهی هم نئوارت که من په شما رکّێنۆکے دێمَ دئیان. هُدایا هَر وَهدا وَتی مردُمانی هئیالَ داشت و نبی راهَ داتنت که هُدائے پئیگامان آیانی کِرّا سَر بکَننت. گۆن آیان وادَهی کُرت که شُما هَپتاد سالا رَند وادَه داتگێن مُلکا وَاتَرَّ کَنێت.
هَپتاد سالا رَند پارسئے بادشاه کورُشا بابِل شکست دات. بابِلئے شاهَنشاهی هَلاس بوت. نون بابِلئے بادشاهئے بَدَلا پارسئے بادشاها یَهودی و دِگه بازێن کئومێئے سَرا هُکمرانیَ کرت. گێشتِرێن دَرانڈێهێن یَهودیان وَتی سَجَّهێن زِند بابِلا گوازێنتگاَت. بَسّ لَهتێن پیرێنا یَهودائے مُلک یات اَت.
پارسئے بادشاه باز زۆرمَند اَتنت، بَله هَما مردُمانی سَرا رَهمِشَ کُرت که آیانی مُلکِشَ گِپت. وهدے کورُشئے بادشاهیا کَمُّک وَهد گوَست آییا هُکم دات که هَر یَهودیے که چه دَرانڈێهیا وَتی مُلکا رئوگَ لۆٹیت، آ پدا یَهودایا شُتَ کنت. آییا یَهودی زَرّ هَم داتنت که مزَنێن پرستشگاها پدا ببَندنت. گُڑا هَپتاد سالئے دَرانڈێهیا رَند یَهودیانی کَسانێن رُمبے یَهودایا، اورشَلیمئے شَهرا شُت.
وهدے مردُم اورشَلیما آتکنت آیان مزَنێن پرستشگاه و شَهرئے کَش و کِرّئے دیوال بَستنت. پارسئے بادشاهان اَنگَت یَهودیانی سَرا هُکمرانیَ کُرت، بَله یَهودی دوبَر وادَه داتگێن مُلکا سَر بوتنت. نون آیان توانت وَتی هُدایا مَزنێن پرستشگاها پَرستش بکَننت.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که بادشاهانی دومی کِتاب دَر ۱۷، دَر ۲۴ تان ۲۵آ؛ دومی راجدَپتَر دَر ۳۶آ؛ اِزرائے کتاب دَر ۱ تان ۱۰آ؛ نِهِمیائے کتاب دَر ۱ تان ۱۳آ نِبیسگ بوتگ.
وهدے هُدایا دُنیا جۆڑ کُرت، آییا زانت که من رۆچے نه رۆچے مَسیها راهَ دئیان. شئیتان مارێئے شِکلا زاهِر بوت و هئوایی رَد دات. آدم و هئوایا گناه کرت، بله هُدایا گۆن آیان وادَه دات که من رکّێنۆکے راهَ دئیان. گوَشتی: «چه هئوائے نسل و پدرێچا یَکّے پێدا بیت که مارئے سَرگا پرۆشیت.» هُدائے مکسَد هَمِش اَت که مَسیه سَرجَمیا شئیتانا پرۆشَ دَنت.
هُدایا گۆن اِبراهێما اَهد و پئیمان کُرت که چه تئیی نێمگا دُنیائے سَجَّهێن کئومان بَرکَتَ رَسیت. هُدایا گۆن مَسیهئے راه دئیگا وَتی اے اَهد و پئیمان پورَه کُرت. دُنیائے رَکّێنۆکی دێم دات و اے رَکّێنۆک اِبراهێمئے پدرێچ اِنت. چه هَر کئوم و کَبیلَها هَما مردُم رَکّێنگَ بنت که ایسّا مَسیهئے سَرا باوَرَ کَننت.
هُدایا گۆن موسّایا وادَه دات که من دێمتِرا تئیی پئیمێن نبیے راهَ دئیان. هُدائے مکسد مَسیه اَت.
هُدایا گۆن داوود بادشاها وادَه کُرت که مَسیه چه تئیی نسل و پدرێچا پێدا بیت. آ بادشاهَ بیت و هُدائے سَجَّهێن مردُمانی سَرا تان اَبَد هُکمرانیَ کنت.
هُدایا گۆن اِرِمیا نبیا هَبَر کُرت و گوَشت که من یَکّ رۆچے نۆکێن اَهد و پئیمانے گۆن وَتی مردُمانَ بَندان. نۆکێن اَهد و پئیمان کوَهنێن اَهد و پئیمانئے پئیما نبیت که من گۆن اِسراییلیان سینائے کۆها بَستگ. وهدے من اے نۆکێن اَهد و پئیمانا گۆن مردُمانَ بَندان، مردُم منِ هُدایا سَرجَمیا زاننت. مَردُم گۆن من مِهرَ کَننت و منا په دِلَ منّنت، پرچا که منی پرمان آیانی دِلا جاگَهَ کَننت. آ منی مَردمَ بنت و من آیانی گُناهان پَهِلَّ کَنان. اے مَسیه اِنت که هَمے نۆکێن اَهد و پئیمانا گۆن مردُمانَ بَندیت.
هُدائے نبیان اے هَم گوَشتگ که مَسیه نبی و دینی پێشوا و بادشاهَ بیت. نَبی هَما مَردم اِنت که هُدائے هَبَران اِشکُنت و هُدائے پئیگامان په مَردمانَ سرَ کنت. وادَه داتگێن مَسیه هُدائے کامِلێن نبیَ بیت. اِشیئے مانا اِش اِنت که مَسیه هُدائے هَبَران شَرّیئے سَرا اِشکُنت و شَرّیئے سَرا سَرپدَ بیت و مردُمان هَمے هَبَران شَرّیئے سَرا تالیمَ دَنت.
اِسراییلیانی مزَنێن دینی پێشوایان هَر وَهدا په مردُمانی گناهان هُدائے بارگاها کُربانیگَ کُرت. اے کُربانیگ پمێشکا کَنگَ بوتنت که هُدا مردُمانی گُناهان پَهِلّ بکنت و آیان سِزا مدَنت. مَزنێن دینی پێشوایان هُدائے کِرّا په مردُمان دْوا هَم کُرت. مَسیه بےائیب و کامِلێن مزَنێن دینی پێشوا اِنت و وَتا په بےائیبی هُدائے بارگاها کُربانیگَ کنت. آ هِچبَر گُناهَ نکنت و وَهدے وَتا کُربانیگَ کنت پدا په گُناهانی شۆدگا دِگه هِچّ کُربانیگئے زَلورَتَ نبیت.
وهدے بادشاه و سَردار هُکمرانیَ کَننت، بَرے بَرے رَدیَ کَننت. داوود بادشاها بَسّ اِسراییلیانی سَرا هُکمرانی کُرتگ، اَنگَت رَدیای کُرتگ. بَله مَسیه، داوودئے نسل و پدرێچ، تان اَبَد سَجَّهێن دُنیائے سَرا هُکمرانیَ کنت. آ مُدام په اِنساپ و راستی هُکمرانیَ کنت و مُدام راستێن پئیسَلَهَ کنت.
هُدائے نبیان دِگه هَم بازێن چیزّے مَسیهئے بارئوا گوَشتگ. مِسال، مَلاکی نبیا گوَشتگ که مَسیهئے آیگا پێسر دِگه نبیے کئیت. آ نبی باز مزنێن نبیے بیت. اِشئیا نبیا نِبِشتَه کُرتگ که مَسیه چه نِشتگێن جَنێنچُکّێا پێدا بیت. میکا نبیا گوَشتگ که مَسیه بئیتلَهِمئے شَهرا پێدا بیت.
اِشئیا نبیا گوَشتگ که مَسیه جَلیلئے دَمگئے نِندۆکے بیت. آ پرێشانێن مردُمان تَسَلّا دَنت، بَندیگان آزاتَ کنت، کَرّ و کۆر و گُنگ و لَنگ و اے دِگه نادراهان هَم دراهَ کنت.
اِشئیا نبیا اے هَم گوَشتگ که مردُم مَسیهئے سَرا نپرَتَ کَننت و آییا نمَنّنت. اے دِگه نبیان گوَشتگ که مَسیهئے دۆستے مَسیهئے هِلاپا اۆشتیت. زَکَریا نبیا گوَشتگ که مَسیهئے هَما دۆست په سی نُگرَهێن سِکَّه مَسیها دُژمِنانی دَستا دَنت. اے دِگه لَهتێن نبیان گوَشتگ که مردُم مَسیها کُشنت و آییئے گُدانی سَرا شَرتَ بَندنت.
نَبیان اے هَم گوَشتگ که مَسیه چۆنَ مِریت. اِشئیایا پێشگۆیی کُرتگ که مردُم مَسیها تُکَّ جَننت، کَلاگَ گِرنت و لَٹّ و کُٹَّ کَننت. اَلبَت مَسیه هِچّ رَدیَ نکنت، بَله اَنگَت مردُم آییئے جانا ٹُنگ ٹُنگَ کَننت و آییا باز تَکلیپَ دئینت و کُشنت.
نَبیان اے هَم گوَشتگ که مَسیه هِچبَر گُناهَ نکنت و کامِلێن اِنسانے بیت. بَله هُدا مئے گُناهان آییئے سَرا لَڈّیت و آ سَلیبئے سَرا مِریت. وهدے آ مِریت، هُدا و اِنسان وَشّانَ بنت و مئے و هُدائے نیاما سُهل و اێمِنیَ کئیت. هُدا سُهل و اێمِنیَ لۆٹیت و پمێشکا هُدایا اِرادَه کُرتگاَت که مَسیه بمِریت و مئے گُناهانی کُربانیگ ببیت.
نَبیان اے هَم گوَشتگ که هُدا، مَسیها چه مرکا زِندگَ کنت. هَمے کار، بزان ایسّائے چه مرکا جاه جَنَگ پێشَ داریت که اے سَجَّهێن چیزّ چه هُدائے نێمگا بوتنت. هُدائے چمّان سَجَّهێن مَردم گُنهکار اَنت، پمێشکا آییا اِرادَه کُرتگاَت که گۆن مَردمان نۆکێن اَهد و پئیمانے بَندان و گُنهکارێن مَردمانَ رَکّێنان.
هُدایا گۆن نبیان مَسیهئے بارئوا بازێن چیزّے گوَشت، بَله مَسیه آ نبیانی وَهدا نئیاتک. چه گُڈّی پێشگۆییان چار سَد سالا گێش گوَست، پدا هُدایا وَتی گیشّێنتگێن وَهدا مَسیه دُنیایا راه دات.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که پێدائِش دَر ۳، دَر ۱۲آ؛ موسّائے واز دَر ۱۸ بَند ۱۵آ؛ سموێل کازیئے دومی کتاب دَر ۷آ؛ زبور ۱۶، ۲۲، ۳۵، ۴۱، ۶۹آ؛ اِشئیا نبیئے کتاب دَر ۷ بَند ۱۴، دَر ۹ بَند ۱ تان ۷، دَر ۵۰ بَند ۶، دَر ۵۳، دَر ۵۹ بَند ۱۶، دَر ۶۱آ؛ اِرِمیا نبیئے کتاب دَر ۳۱آ؛ دانیال نبیئے کتاب دَر ۷آ؛ میکا نبیئے کتاب دَر ۵ بَند ۲آ؛ زَکَریا نبیئے کتاب دَر ۱۱ بَند ۱۲ تان ۱۳آ؛ مَلاکی نبیئے کتاب دَر ۴ بَند ۵آ نِبیسگ بوتگ.
پێسریگێن زمانگان، هُدایا گۆن وَتی نبیان هَبَر کُرتگاَت تانکه نبی هُدائے پئیگاما په مردُمان سَر بکَننت. پَدا تان چار سَد سالا هُدایا گۆن مردُمان هَبَرَ نکُرت. رَندا هُدایا زَکَریا نامێن مَردمێئے کِرّا پرێشتگے راه دات. زَکَریا دینی پێشواے اَت. زَکَریا و آییئے جَن اِلیزابِت هُدادۆست و پَهرێزکار اَتنت. آ دوێن پیر اَتنت و آیان چُکّ نێستاَت.
پرێشتگا گۆن زَکَریایا گوَشت: «تئیی جَنا چُکّے بیت و تئو آییئے ناما ‹یَهیا› بکَن. یَهیا چه هُدائے پاکێن روها پُرَّ بیت و آ، مَردمان په مَسیهئے مَنّگا تئیارَ کنت.» زَکَریایا گوَشت: «من و منی جَن په چُکّئے آرگا سَکّ پیر اێن. مَن چۆن بزانان که تئو گۆن من راستێن هَبَر کَنگا ائے.»
پرێشتگا گۆن زَکَریایا گوَشت: «مَنا هُدایا راه داتگ که تَرا اے وَشّێن هالا بدئیان. بله تئو منی هبرئے سرا باور نکرت و پمێشکا تان چُکّئے پێدا بئیگا گُنگَ بئے. هَما دَمانا زَکَریا گُنگَ بیت. پَدا پرێشتگ چه زَکَریائے کِرّا رئوت. چه پرێشتگئے گندگا رَند زَکَریا لۆگا کئیت و آییئے جَنئے لاپ پُرَّ بیت.
وهدے اِلیزابِتئے لاپپُرّیا شَش ماه سَرجَم بوت، پَدا هَما پرێشتگ اِلیزابِتئے سیادێئے کِرّا شُت. سیادئے نام «مَریَم» اَت. مَریَما سور نکُرتگاَت بَله آییا دِشتارے هَستاَت که نامی «ایسُّپ» اَت. پرێشتگا گۆن مَریَما گوَشت: «تئیی لاپ پُرَّ بیت و تَرا مردێنچُکّے بیت. تئو آییئے ناما ‹ایسّا› بکَن. آ بُرزێن اَرشئے هُدائے چُکَّ بیت و تان اَبَد دُنیائے سَرا هُکمرانیَ کنت.»
مَریَما گوَشت: «اے پئیم چۆن بوتَ کنت؟ مَن وَه سور نکُرتگ. پرێشتگا مَریَم سَرپَد کُرت و گوَشت: «هُدائے پاکێن روه و آییئے زۆر و واک تَئیی سَرا ساهێلَ بیت. اے چُکّ پاک و دَر چِتگێن چُکّے بیت و هُدائے چُکّ گوَشگَ بیت.» مَریَما پرێشتگئے سَجَّهێن هَبَر باوَر کُرتنت.
پرێشتگئے گندگا رَند، مَریَم زوتّان اِلیزابِتئے کِرّا شُت. اَنچُش که مَریَما گۆن اِلیزابِتا تئیار جۆڑی کُرت، اِلیزابِتئے چُکّ لاپئے تَها سُرِت. آ دوێن جَنێن هۆریا گَل و شادان بوتنت که هُدایا په آیان چۆنێن مزَنێن کارے کُرتگ. مَریَما سئے ماها اِلیزابِتئے لۆگا داشت و رَندا وَتی لۆگا آتک.
اِلیزابِتا مردێنچُکّے بوت. اَنچُش که پرێشتگا هُکم داتگاَت، زَکَریا و اِلیزابِتا وَتی چُکّئے نام «یَهیا» کُرت. گُڑا هُدایا زَکَریائے گُنگی هَلاس کُرت. زَکَریا هبر کنگا لَگِّت و گوَشتی: «مَن هُدائے سَتا و سَنایا کَنان که آییا وَتی مردُم نشَمُشتگاَنت و نون مئے کُمَکّ کَنگا آتکگ. او منی چُکّ! تئو بُرزێن اَرشئے هُدائے نبیَ بئے. تئو مردُمان گوَشئے که آیانی گُناه چۆن بَکشگَ بنت.»
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که لوکائے اِنجیل دَر ۱آ نِبیسگ بوتگ.
مَریَمئے دِشتار ایسُّپ پَهرێزکارێن مردُمے اَت. وهدے آ سَهیگ بوت که مَریَمئے لاپ پُرّ اِنت، زانتی که اے منی چُکّ نهاِنت. بَله آییا مَریَم بَنّام کَنگ نلۆٹِت، گُڑا گۆن وَت شئوری کُرت که مَریَمئے سَرا رَهمَ کَنان و په بێتئواریا سانگبَندیا پرۆشان. بَله سانگبَندیئے پرۆشگا پێسَر، آییئے وابا پرێشتگے آتک و گۆن آییا هَبَری کُرت.
پرێشتگا گۆن ایسُّپا گوَشت: «او ایسُّپ! متُرس، گۆن مَریَما سور بکَن و آییا وتی لۆگا بیار. آ چُکّ که مَریَمئے لاپا اِنت، چه پاکێن روهئے نێمگا آتکگ. مَریَم مردێنچُکّێئے سَرا چِلّگَ بیت. آییئے ناما ‹ایسّا› بکَن، چێا که آ، مردُمانی گُناهانَ شۆدیت و آیانَ رَکّێنیت.» ایسّائے مانا اِنت «هُداوَند رَکّێنیت».
گُڑا ایسُّپا گۆن مَریَما سور کُرت و وَتی لۆگا بُرتی، بَله تان مَریَمئے چِلّگ بئیگا گۆن مَریَما وَپت و وابی نکُرت.
وهدے مَریَمئے چِلّگ بئیگئے رۆچ نزّیکّ اَتنت، گُڑا مَریَم و ایسُّپ چه وَتی شَهر ناسِرَها، بئیتلَهِمئے شَهرا شُتنت. اے دراجێن سَپَرے اَت. رومئے بادشاه آ زمانگا اِسرییلئے سرا هُکمرانی کنکا اَت. آییا هُکم داتگاَت که رومئے سَجَّهێن مُلکا مردُمشُماری کنگ ببیت، اِسراییلا هم. بادشاهئے هُکم اَت که په مردُمشُماریا هَرکَس بایَد اِنت وَتی پِت و پیرُکی شَهرا برئوت. مَریَم و ایسُّپ چه داوود بادشاهئے نسلا اَتنت و داوود بادشاه بئیتلَهِما پێدا بوتگاَت. پَمێشکا مَریَم و ایسُّپ بئیتلَهِما شُتنت.
مَریَم و ایسُّپ بئیتلَهِما شُتنت، بَله آیان په دارگا بگئیر چه دَلوَتانی گواشے هچ جاگَه دَست نکَپت. گُڑا مَریَم هَمۆدا چِلّگ بوت. آییا وَتی چُکّ کاهدانێئے تَها واپێنت، پَرچا که گوانزگ اۆدا نێستاَت. چُکّئے نامِش «ایسّا» کُرت.
هَما شَپا بئیتلَهِمئے نزّیکّا لَهتێن شِپانک وَتی رَمگانی نِگَهپانیا کَنگا اَتنت. اَناگَت آیانی دێما درَپشۆکێن پرێشتگے آتک. آیان باز تُرسِت. پرێشتگا گوَشت: «مَتُرسێت منا په شُما وَشّێن هالے گۆن اِنت. مَرۆچی بئیتلَهِما رَکّێنۆکے پێدا بوتگ، آ هُداوَندێن مَسیه اِنت.
«برئوێت نُنُّکا شۆهاز بکَنێت و شما آییا گِندێت که گُدێا پَتاتگ و کاهدانێئے تَها وَپتگ.» اَناگَت پرێشتگان آسمانئے دێم پۆشِت. هُدائے سَتا و سَنااِش کُرت و گوَشتِش: «سَجَّهێن شان و شئوکَت بُرزێن اَرشئے هُدایا بات. زِمینئے سَرا په هَما مردُمان سُهل و اێمِنی برَسات که هُدا چه آیان وَشنۆد اِنت.»
پَدا پرێشتگ شُتنت. شِپانکان وَتی دَلوَت یَلَه داتنت و نُنُّکئے چارگا شُتنت. زوتّ هَما جاگَها آتکنت که ایسّا هَمۆدا اَت. ایسّااِش دیست که کاهدانێئے تَها هَما پئیم وَپتگاَت که پرێشتگا گوَشتگاَت. شِپانک باز گَل بوتنت و پَدا هَما جاگَها آتکنت که آیانی رَمگ اۆدا اَتنت. هَر چیزّے که دیستگاَت و اِشکُتگاتِش، په آ چیزّان هُدائے سَنا و سَتااِش کُرت.
رۆدَراتکی نێمگئے مُلکێا لَهتێن زانتکار هَستاَت که آیان اِستارانی بارئوا اِلم هَستاَت. یکّ شپے آیان دِگه وَڑێن اِستارے آسمانا دیست. گوَشتِش: «اِشیئے مانا اِش اِنت که اِسراییلا نۆکێن بادشاهے پێدا بوتگ. په نُنُّکئے چارگا اِسراییلیانی مُلکا رئوێن.» بَلاهێن سَپَرێا رَند بئیتلَهِما سَر بوتنت و هما لۆگِش دَر گێتک که ایسّا و ایسّائے مات و پِت اۆدا نِشتگاَتنت.
وهدے اِستارزانتان ایسّا و ایسّائے مات دیست، کۆنڈان کپتنت و ستا و سنااِش کرت. وتی کیمَّتیێن ٹێکیِش هم داتنت. پَدا وَتی مُلکا پِر تَرِّتنت.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که مَتّائے اِنجیل دَر ۱ تان ۲آ؛ لوکائے اِنجیل دَر ۲آ نِبیسگ بوتگ.
زَکَریا و اِلیزابِتئے چُکّ یَهیا مزَن بوت و نبیے بوت. زَکَریا جَنگَل و گیابانان شُت و نِشت. چه اُشتِرئے پُٹان گوَپتگێن پۆشاکی گوَرا کُرت و په وَرد و وَراکا بێنگ و مدگیَ وارت.
بازێن مردُمے گیابانا په یَهیائے هَبَرانی گۆش دارگا آتک. یَهیایا مَردم گوَشتنت: «تئوبَه بکَنێت که هُدائے بادشاهی نزّیکّ اِنت.»
وهدے مردُمان یَهیائے هَبَر اِشکُتنت، گُڑا بازێنێا تئوبَه کُرت و یَهیا آ پاکشۆدی داتنت. بازێن دینی پێشواے هَم یَهیائے چارگا آتک، بَله آ چه وَتی گُناهان پَشۆمان نبوتنت و تئوبَهاِش نکُرت.
یَهیایا گۆن دینی پێشوایان گوَشت: «شُما زَهرا پُرّێن مار اێت! تئوبَه کَنێت و وَتی آدَتان بَدَل کَنێت. هُدا هَما سَجَّهێن درَچکانَ گُڈّیت و آسا دئورَ دَنت که شَرّێن بَرِش پِر نێست.» کوَهنێن زَمانگانی نبیان پێشگۆیی کُرتگاَت که مَسیهئے آیگا پێسَر یَکّے کئیت که آییئے راها پَچَ کنت. یَهیا هَما مَردم اَت.
لَهتێن دینی پێشوایا چه یَهیایا جُست کُرت که تئو مَسیه ائے؟ یَهیایا پَسّئو دات: «مَن مَسیه نهآن، بَله آ چه من و رَندَ کئیت. آییئے شان و شئوکَت اَنچُش مزَن اِنت که من آییئے کئوشانی بَندانی پَچ کَنگئے لاهِک نهآن.»
اے دِگه رۆچا ایسّا یَهیائے کِرّا په پاکشۆدی گِرگا آتک. وهدے یَهیایا ایسّا دیست گوَشتی: «بچارێت. اے هُدائے هما گوَرانڈ اِنت که دُنیائے مَردمان چه گُناهان پاکَ کنت.»
یَهیایا گۆن ایسّایا گوَشت: «مَن تئیی پاکشۆدی دئیگئے لاهِک نهآن. تئو بایَد منا پاکشۆدی بدئیئے.» بَله ایسّایا گوَشت: «تئو منا پاکشۆدی بدئے، پَرچا که راستێن کار هَمِش اِنت.» بِلّ تُرے ایسّایا هِچبَر گُناه نکُرتگاَت، بَله یَهیایا آ پاکشۆدی دات.
وهدے ایسّایا پاکشۆدی گپت و چه آپا دَر آتک، گڑا هُدائے روه کَپۆتێئے شِکلا جَهلا آتک و ایسّائے سَرا نِشت. هَمے وَهدا هُدایا چه آسمانا هَبَر کُرت و گوَشت: «اے منی چُکّ اِنت. مَن اِشیا دۆستَ داران و چه اِشیا باز رَزا آن.»
هُدایا گۆن یَهیایا پێسَرا گوَشتگاَت: «کَسے تئیی کرّا کئیت و وهدے تئو آییا پاکشۆدیَ دئیئے، هُدائے پاکێن روهَ کئیت و آییئے سَرا ساهێلَ بیت. آ مردُم هُدائے چُکّ اِنت.» هُدا یَکّے، بَله وتا سئی شِکل و درۆشما زاهِرَ کنت. وَهدے یَهیایا ایسّا پاکشۆدی دات، آییا هُداێن پِتئے تئوار اِشکُت و هُداێن چُکّی دیست که آ ایسّا اِنت. پاکێن روهی هَم دیست که هُدائے سئیُمی درۆشم اِنت.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که مَتّائے اِنجیل دَر ۳آ؛ مَرکاسئے اِنجیل.دَر ۱آ؛ لوکائے اِنجیل دَر ۳آ؛ یوهَنّائے اِنجیل دَر ۱ بَند ۱۵ تان ۳۷آ نِبیسگ بوتگ.
اَنچُش که ایسّایا پاکشۆدی گِپت، هُدائے پاکێن روها ایسّا جَنگَل و گیابانان بُرت. ایسّایا چِلّ شَپ و چِلّ رۆچا جَنگَل و گیابانان داشت. اے چِلّێن شَپ و رۆچان رۆچگ بوت. رَندا شئیتان ایسّائے کِرّا آتک که رَدی بدَنت و گُناهی بپَرماییت.
اَئولا شئیتانا گۆن ایسّایا گوَشت: «اَگَن تئو هُدائے چُکّ ائے، گُڑا اے سِنگان نان بکَن و بوَر.»
بَله ایسّایا گۆن شئیتانا گوَشت: «هُدائے پاکێن کِتابا نِبِشتَه اِنت که اِنسانا په زِندگ بئیگا تَهنا وَرگ پَکار نهاِنت، آییا اے دِگه سَجَّهێن چیزّ هَم پَکار اَنت که هُدایا گوَشتگاَنت.»
پَدا شئیتانا ایسّا اورشَلیمئے مَزنێن پَرِستِشگاهئے سَربُرا بُرت و گوَشتی: «اَگَن تئو هُدائے چُکّ ائے وَتا جَهلا دئور بدئے، پَرچا که هُدائے پاکێن کِتابا نِبِشتَه اِنت که هُدا وَتی پرێشتگان هُکمَ دَنت که تَرا بسمبالنت و تَئیی پاد ڈۆکێا ملَگّنت.»
بَله ایسّایا آ پئیم نکُرت که شئیتانا پَرمات. گۆن شئیتانا گوَشتی: «هُدا گوَشیت که هِچکَس منِ هُداوَندا مچَکّاسیت.»
پَدا شئیتانا ایسّا دگه جاگهے برت و آییارا دُنیائے سَجَّهێن مُلک پێش داشتنت. پێشی داشت که اے مُلک چینچُک زۆرمَند و مالدار اَنت. گۆن ایسّایا گوَشتی: «مَن تَرا اے سَجَّهێن مُلکانَ دئیان، اَگن تئو منا سُجده بکَنئے.»
ایسّایا گۆن شئیتانا گوَشت: «شئیتان! چه من دور بئے. هُدا وَتی پاکێن کِتابئے تَها اِنسانا هُکمَ دَنت که تَهنا وَتی هُداوَندێن هُدایا پَرێستِش بکَن و هَماییا اِزَّت بدئے.»
ایسّایا نهاِشت که شئیتان منا رَد بدَنت و گُناه بپَرماییت، گُڑا شئیتان چه ایسّایا دور بوت و شُت. پَدا پرێشتگ ایسّائے هِزمَتا آتکنت.
چَه پاکێن کِتابا کِسَّهے که مَتّائے اِنجیل دَر ۴ بَند ۱ تان ۱۱آ؛ مَرکاسئے اِنجیل دَر ۱ بَند ۱۲ تان ۱۳آ؛ لوکائے اِنجیل دَر ۴ بَند ۱ تان ۱۳آ نِبیسگ بوتگ.
شئیتانا ایسّا باز آزمائِش کُرت، بَله ایسّایا رَد نئوارت. رَندا ایسّا جَلیلئے دَمگا پِر تَرِّت و هَمۆدا جَهمِنِند بوت. چه پاکێن روهئے نێمگا ایسّایا بازێن زۆر و واکے رَست و آ مێتگ په مێتگ شُت و مردُمی تالیم داتنت. هَر کَسّا آییئے بارئوا شَرّێن هَبَرَ کُرت.
ایسّا ناسِرَهئے شَهرا شُت. اے هَما شَهر اَت که ایسّا کَسانیا هَمۆدا جَهمِنِد بوتگاَت. شَبَّتئے رۆچا ایسّا کَنیسَها شُت، کَنیسَه یَهودیانی اِبادتگاهئے نام اِنت. دینی پێشوایان اِشئیا نَبیئے کِتاب آییئے دَستا دات. آیان لۆٹیت که ایسّا چه اِشئیا نَبیئے کِتابا چیزّے بوانیت. اے کتابا مَسیهئے بارئوا بازێن پێشگۆییے مان اِنت. گُڑا ایسّایا کِتابئے دَپ پَچ کُرت و کَسانێن ٹُکُّرے په مردُمان وانتی.
ایسّایا اے ٹُکُّر وانت: «هُدایا وَتی روه منی سَرا ساهێل کرتگ تانکه وار و نێزگاران هُدائے وَشّێن مِستاگا برَسێنان. آییا منا راه داتگ که بَندیگان آزات بکَنان و کۆرانی چَمّان رُژنا بکَنان و زُلم دیستگێنان برَکّێنان. نون وَهد آتکگ که هُداوَند مئے سَرا رَهمَ کنت و مارا کُمکَّ دَنت.»
پَدا ایسّا نِشت. سَجَّهێن مردُمان آ رۆک رۆکا چارِت. مَردُمان زانت که هَما ٹُکُّر که آییا وانت مَسیهئے بارئوا اِنت. ایسّایا گوَشت: «هَمے چیزّ که اَنّون من په شُما وانت، اے دَمانا هَمے پئیما بئیگا اِنت.» سَجَّهێن مردُم هئیران بوتنت و گوَشتِش: «اے وَه ایسُّپئے چُکّ اِنت.»
ایسّایا گوَشت: «اے راست اِنت که مردُم هِچبَر آ نبیا نمَنّنت که آیانی جِندئے شَهرا رُستگ و مزَن بوتگ. اِلیاس نَبیئے زَمانگا اِسراییلا بازێن جَنۆزامے هَستاَت. بَله وَهدے اِسراییلا تان سئے و نێم سالا هئورَ نبوت، هُدایا اِلیاس اِسراییلی جَنۆزامانی کِرّا په کُمَکّ کَنگا راه ندات. اِلیاسی دِگه کئومێئے جَنۆزامێئے کِرّا راه دات.»
پَدا ایسّایا گوَشت: «اِلیشا نَبیئے زَمانگا هم اِسراییلا بازێن مردُمێا وَڑ وَڑێن پۆستئے بیمّاری بوتگ. بَله اِلیشا نَبیا اِسراییلئے مُلکا کَسّ وَشّ و دراه نکُرت. آییا بَسّ «نۆمان» نامێن مردێئے پۆستئے بیمّاری دراه کُرت که آ اِسراییلئے دُژمِنئے پئوجی اَپسَرے اَت.» ایسّائے سَجَّهێن گۆش دارۆک یَهودی اَتنت. وهدے آیان ایسّائے اے گَپّ اِشکُتنت باز زَهر گِپتنت.
ناسِرَهئے مردُمان ایسّا چه کَنیسَها دَر کُرت و دێم په کۆهێئے لَمبا تێلانک دات که بکُشَنتی. بَله ایسّا په سَلامَتی چه مردُمانی تها دَر آتک و چه ناسِرَها شُت.
ایسّایا جَلیلئے دَمگا سَپَرَ کُرت و مردُمانی بَلاهێن مُچّی هَر وَهد آییئے کِرّا آتکنت. آیان بازێن بیمّارێن مَردمے ایسّائے کِرّا آوُرت. لَهتێن کۆر و لَهتێن گُنگ و لَهتێن کَرّ و لَهتێن لَنگ و مُنڈ اَتنت. ایسّایا سَجَّهێن دراه کُرتنت.
لَهتێن جِنّی و گواتی مردُم هَم ایسّائے کِرّا آورتِش. ایسّایا جِنّ هُکم داتنت که چه مردُمانی جانا دَر بیاێت. گُڑا جِنّ دَر آتکنت. جِنّان باز وَهدا کوکّارَ کُرت و گوَشت: «تئو هُدائے چُکّ ائے!» سَجَّهێن مردُم هئیران و هَبَکَّه بوتنت و هُدااِش سَتا و سَنا کُرت.
رَندا ایسّا چه وَتی مُریدان دوازدَه مردُم دَر چِت که آییئے هاسێن نُمائِندَه ببنت. اے مردُم ایسّائے کاسِد گوَشگَ بنت. کاسِدان مُدام گۆن ایسّایا سَپَرَ کُرت و چه آییا بازێن چیزِّش دَرَ بُرت.
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که مَتّائے اِنجیل دَر ۴ بَند ۱۲ تان ۲۵آ؛ مَرکاسئے اِنجیل دَر ۱ تان ۳آ؛ لوکائے اِنجیل دَر ۴آ نِبیسگ بوتگ.
یَکّ رۆچے یَهودیانی شَریَتئے زانتکارے ایسّائے کِرّا آتک. آییا مردُمانا پێش دارگ لۆٹِت که ایسّا رَدێن تالیم دئیگا اِنت. گوَشتی: «او اُستاد! مَن چے بکَنان که اَبَدمانێن زِندئے واهُند ببان.» ایسّایا گوَشت: «هُدائے شَریَتا چے نِبِشتَه اِنت؟»
شَریَتئے زانتکارا گوَشت: «شَریَتَ گوَشیت که وَتی هُداوَندێن هُدایا په دِل و جان و گۆن سَجَّهێن وَس و واک و پَهم و پِگرا دۆست بدار و وَتی هَمساهِگا هَم وَتی جِندئے پئیما دۆست بدار.» ایسّایا گوَشت: «تئو شَرّ گوَشتگ، اَگَن هَمے پئیما بکَنئے، تَرا اَبَدمانێن زِندَ رَسیت.»
بَله شَریَتئے زانتکارا مردُمانا پێش دارگ لۆٹِت که منی زِندگی کَنگئے وَڑ و پئیم راست اِنت. چه ایسّایا جُستی کُرت: «شَرّ، گُڑا تئو منا بگوَش که منی هَمساهِگ کئے اِنت؟»
شَریَتئے زانتکارئے پَسئوا، ایسّایا کِسّهے آورت: «یَهودی مردے چه اورشَلیما دێم په اَریهائے شَهرا رئوگا اَت.
بَله لَهتێن دُزّا آ مرد دیست و گپت و آییئے زرّ و مال پُلِتنت و آییئے گوَرئے پُچّ و پۆشاک کَشِّتنت. آییئے جندِش انچُش جت که مِرگی بوت.
هَمے وَهدا یَهودی دینی پێشواے چه هَما راها گوَست. دینی پێشوایا ٹَپّیگێن مرد دیست که راهئے سَرا کَپتگاَت. هما دمانا وَتی راهی تاب دات و اَنچُش گوَست و شُت که بزان آ مردی هِچّ ندیست.
باز وَهد نگوَست لاوی مردے چه هَمے راها گوَست. (لاوی یَهودیانی کَبیلَهے بوتگ و اے کبیلهئے مردم دینی پێشوا و پَرَستِشگاهئے هِزمَتکار بوتگاَنت.) لاوی مردا هَم وَتی راه تاب دات و گوَست و شُت. آییا هَم ٹَپّیگێن مرد کُمَکّ نکُرت.
رَندا سامِری کئومئے مردے چه اۆدا گوَست. (سامِری و یَهودیان گۆن یَکدِگَرا نپرَتَ کُرت.) سامِریا دیست که مردے راهئے سَرا کَپتگ. زانتی که آ مرد یَهودیے، بَله اَنگَت آییئے سَرا بَزّگی بوت، کَپتگێن مردئے نزّیکّا شُت و آییئے ٹَپّی دَرمان کُرتنت.
پَدا سامِریا، یَهودی وَتی هَرا سوار کُرت و یَکّ کاروانسَراێا آورت و آییئے هئیالداریای کُرت.
دومی رۆچا سامِریا لۆٹت که وَتی سَپَرا دێما ببارت، بله رئوگا پێسر کَمُّک زَر کاروانسَرائے هِزمَتکارئے دستا دات و گوَشتی: ‹ٹَپّیگێن مردئے چار و گُزارا بکَن. اَگَن تئو چه اے زَرّان گێشتِر آییئے سَرا هَرچ کُرت، وَهدے من پِرَ تَرّان تئیی زَرّانَ دئیان.›»
گُڑا ایسّایا چه شَریَتئے زانتکارا جُست کُرت: «تئو چے گوَشئے؟ چه اے سئیێن مردُمان همے ٹَپّیگێن مردئے هَمساهگ کئے اَت؟» آییا پَسّئو دات: «آییئے هَمساهِگ هَما مُردم اَت که آییئے سَرا رَهمی کُرت.» ایسّایا گۆن آییا گوَشت: «تئو برئو و هَما کارا بکَن.»
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که لوکائے اِنجیل دَر ۱۰ بَند ۲۵ تان ۳۷آ نِبیسگ بوتگ.
یَکّ رۆچے زَردارێن وَرناێن هاکمے ایسّائے کِرّا آتک و جُستی کُرت: «نێکێن اُستاد! مَن کُجام کارا بکَنان که اَبَدمانێن زِندئے واهُند ببان؟ ایسّایا گوَشت: «تئو پرچا گوَشئے که من ‹نێک› آن؟ ‹نێک› تَهنا یَکّے، آ هُدائے جِند اِنت. اَگَن تئو زِندمانَ لۆٹئے، گُڑا هُدائے هُکمانی سَرا کار بکَن.»
ورناێن مردا جُست کُرت: «کُجام هُکمانی سَرا کار بکَنان؟» ایسّایا گوَشت: «هۆن مکَن، زِنا مکَن، دُزّی مکَن، درۆگێن شاهِدی مدئے، وَتی پِت و ماتا اِزَّت بدئے، وَتی هَمساهِگا وَتی جِندئے پئیما دۆست بدار.»
ورنایا گۆن ایسّایا گوَشت: «من چه کَسانیا اے سَجَّهێن کار کُرتگاَنت. دِگه کُجام کار پَشت کَپتگ که منا اَبَدمانێن زِند برَسیت؟»
ایسّایا آ په مِهر چارِت و جواب دات: «اَگَن لۆٹئے کاملێن اِنسانے ببئے، برئو وَتی سَجَّهێن مال و هَستیا بَها کَن و زَرّان گَریب و نێزگارێن مردُمانی سَرا بَهر کَن. اے پئیما تَرا آسمانی گَنجے رَسیت. گڑا بیا و منی رَندگیریا بکَن.»
اَنچُش که وَرنایا ایسّائے اے هَبَر اِشکُت، باز گَمیگ و پَرێشان بوت، چێا که آ سێر و زَردارێن مردے اَت و نلۆٹِتی که وَتی مال و دئولَتا دِگَران بدنت. نون آ چه ایسّائے کِرّا شُت.
گُڑا ایسّایا گۆن مُریدان گوَشت: «شُمارا راستێنَ گوَشان، په سێر و زَردارێن مردُمان آسمانی بادشاهیا رسگ سَکّ گران اِنت. هئو، شُمارا گوَشان: په اُشتِرێا سوچِنئے دُمکا گوَزگ باز گران اِنت، بَله په سێرێن مردُمێا هُدائے بادشاهیا رسگ اَنگَت گرانتِر اِنت.»
اے هَبَرئے اِشکُنگا، مُرید سَکّ هئیران بوتنت و وَتمانوَتا گوَشتِش: «اَگَن گَپّ اِش اِنت گُڑا هُدا کئیا رَکّێنیت؟»
ایسّایا مُریدانی نێمگا چارِت و گوَشتی: «په اِنسانا اے نبوتِنی کارے که وَتا برَکّێنیت، بَله هُدائے دَستا هَر چیزّ بوتَ کنت.»
گُڑا پِترُسا گوَشت: «ما وَتی هَر چیزّ یَلَه داتگ و تئیی رَندگیریا کَنگا اێن، بارێن مارا چے رَسیت؟»
ایسّایا گوَشت: «هَرکَسا که منی نامئے هاترا لۆگ و برات و گُهار و پِت و مات و چُکّ و مال و ڈگار یَلَه داتگاَنت، آییا سَد سَری گێشتِرَ رَسیت و اَبَدمانێن زِندئے واهُندَ بیت. بَله بازێنے که ائوَلی اِنت، آهِریَ بیت و بازێنے که آهِری اِنت ائوَلیَ بیت.»
چه پاکێن کِتابا کِسَّهے که مَتّائے اِنجیل دَر ۱۹ بَهر ۱۶ تان ۳۰آ؛ مَرکاسئے اِنجیل دَر ۱۰ بَهر ۱۷ تان ۳۱آ؛ لوکائے اِنجیل دَر ۱۸ بَهر ۱۸ تان ۳۰آ نِبیسگ بوتگ.
یَکّ رۆچے پِترُسا چه ایسّایا جُست کرت: «او هُداوَند! اَگَن منی برات گۆن من بَدی بکنت، گُڑا تان چُنت رَندا من آییا پَهِلّ بکَنان؟ تان هَپت رَندا؟» ایسّایا پَسّئو دات: «تهنا هَپت رَندا نه. هَپتا، هَپتاد رَندا هساب کن و ببَکشی.» ایسّائے گپّئے مَکسَد اِش اَت که ما مُدام مردُمان پَهِلّ بکَنێن.
رَندا ایسایا کِسَّهے آورت. گوَشتی: «هُدائے بادشاهی، هَما بادشاهئے پئیما اِنت که چَه وَتی هِزمَتکاران هِساب گِرگ لۆٹت. آییئے یَکّ هِزمَتکارے دو سَد هَزار سالئے مُزّئے کَچ و کساسا وامدار اَت.
بَله هِزمَتکارا وام دات نکُرتنت. گُڑا بادشاها گوَشت: ‹اے مردا گۆن لۆگئے مردمان په گُلامی کَنگا بَها بکَنێت که وام گِرگ ببنت›.
هِزمَتکار بادشاهئے پادان کَپت و گوَشتی: ‹مَنا مۆه بدئے، تَئیی سَجَّهێن وامانَ دئیان.› بادشاها هِزمَتکارئے سَرا بَزّگ بوت و آییئے سَجَّهێن وامی بَکشِتنت و آزاتی کرت.
وهدے هِزمَتکار چَه بادشاهئے کِرّا دَر آتک و ڈَنّا شُت، وَتی هَمکارے دیستی. همکار آییئے چار ماهئے مُزّئے کَچ و کساسا وامدار اَت. آییا دَست وَتی هَمکارئے گُٹّا سَکّ داتنت و گوَشتی: ‹مَنی وامان بدئے.›
هَمکار آییئے پادان کَپت و گوَشتی: ‹مَنا مۆه بدئے، تَئیی سَجَّهێن وامانَ دئیان.› بَله آییا نمَنِّت و تان هما وهدا که همکارا وام نداتنت، زندانا بَندی کناێنت.
اے دِگه هِزمتکار چه اے کارئے گِندگا باز دِلرَنج بوتنت و سَجَّهێن هال و هَبَرِش بادشاهئے کرّا سَر کُرتنت.
گُڑا بادشاها آ هِزمَتکار لۆٹاێنت و گوَشتی: ‹او رَدکارێن هِزمَتکار! من تئیی وام پَمێشکا بَکشِتنت که تئو گۆن من باز مِنَّت و زاری کُرت. اَنچُش که منا تَئیی سَرا بَزّگ بوتگاَت، تَرا هَم بایَد وَتی وامدارئے سَرا بَزّگ بوتێن.› بادشاه زَهر گِپت و آ هِزمتکاری تان سَرجَمێن وامانی دئیگا بَند کرت.»
پَدا ایسّایا گوَشت: «اَگَن شُما وَتی براتا پَه دِل مبَکشێت، منی آسمانی پِت هَم گۆن شُما هَمے پئیما کنت.»
چَه پاکێن کِتابا کِسَّهے که مَتّائے اِنجیل دَر ۱۸ بَند ۲۱ تان ۳۵آ نِبیسگ بوتگ.
ایسّایا وَتی کاسِد بازێن مێتگان راه داتنت که مردُمان تالیم بدئینت و هُدائے وَشّێن مِستاگا برَسێننت. وهدے ایسّائے کاسِد، آییئے گوَرا پِر تَرِّتنت وَتی سَجَّهێن کُرتگێن کار و داتگێن تالیمئے بارئوا ایسّااِش هال دات. ایسّایا گۆن آیان گوَشت: «بیاێت مَزَنگوَرمئے آ دَستا یَکّ دور و گِستاێن جاگَهێا رئوێن تانکه تَهنا ببێن و شُما کَمّے آرام بکَنێت.» گُڑا آ بۆجیگێا نِشتنت و مزَنگوَرمئے دومی نێمگا شُتنت.
باز مَردُما ایسّا و آییئے مُرید دیستنت که بۆجیگا سوار بوت و شُتنت. مَردم آیانی رَندا کَپتنت که چَه آیان پێسَر مزَنگوَرمئے دومی دَستا سَر ببنت. مَردُمانی مزَنێن رُمبے چه ایسّا و آییئے مُریدان پێسَر مزَنگوَرمئے دومی نێمگا سَر بوتَننت و آیانی اِنتزار و وَدارا اَتنت.
چه اے مَردمان پَنچ هَزار مردێن اَتنت. آیان جَنێن و چُکّ هَم گۆن اَت. وهدے ایسّایا مَردم دیستنت آیانی سَرا بَزّگی بوت، چێا که آ هما پَسانی پئیما اَتنت که شِپانکِش نێست. گُڑا آییا مردُم تالیم داتنت و نادراه وَشّ و دراه کُرتنت.
رۆنِندا، مُرید آتکنت و گۆن ایسّایا گوَشتِش: «نون بێوَهد اِنت و نزّیکّ و گوَران هِچّ مێتگ نێست. مَردُمان بگوَش که برئوێت و پَه وَت وَرد و وَراک بگِرێت.»
ایسّایا گۆن مُریدان گوَشت: «شُما وَت وَرگِش بدئیێت.» مُریدان گوَشت: «ما چۆن وَرگِش داتَ کَنێن؟ مئے کِرّا بَسّ پَنچ نَگَن و دو کَسانێن ماهیگ هَست.»
ایسّایا گوَشت: «مَردُمان بگوَشێت که سبزگانی سرا پَنجاه پَنجاهئے ٹۆلیا بنِندێت.»
ایسّایا پَنچێن نَگَن و دوێن ماهیگ دَستا کُرتنت، آسمانی چارِت و هُدائے شُگری گِپت.
رَندا نگَن و ماهیگی چُنڈ چُنڈ کُرت و مُریدانی دَستا داتنت تانکه مردُمانی سَرا بَهرِش بکَننت. مُریدان مَردم وَراک داتنت و وَراک هَلاس نبوتنت. سَجَّهێن مردُمان وارت و سێر کُرت.
پَدا مُریدان سَر آتکگێن وَراک یَکجاه کُرتنت. چه سَر آتکگێن وَراکان دوازدَه سَپت پُرّ بوت. اے سَجَّهێن وَراک چَه پَنچێن نَگَن و دوێن ماهیگان سَر آتکنت.
چَه پاکێن کِتابا کِسَّهے که مَتّائے اِنجیل دَر ۱۴ بَند ۱۳ تان ۲۱آ؛ مَرکاسئے اِنجیل دَر ۶ بَند ۳۱ تان ۴۴آ؛ لوکائے اِنجیل دَر ۹ بَند ۱۰ تان ۱۷آ؛ یوهَنّائے اِنجیل دَر ۶ بَند ۵ تان ۱۵آ نِبیسگ بوتگ